STROMINGEN IN NEDERLAND
Het hindoeïsme is een westerse benaming voor onze eeuwenoude levensbeschouwing, de Sanatan Dharma. Het is niet alleen een godsdienst, maar een volledige zienswijze op het leven. Klik op het blok hindoeïsme om meer te weten te komen hoe deze benaming tot stand is gekomen.
De Sanatan Dharma kent verschillende stromingen die wereldwijd ook vorm hebben gekregen, waarvan de bekendste zijn: Vaishnavisme (Vishnu), Shaivisme (Shiva), Shaktisme (Goddelijke moeder), Smartisme (alle devta’s/avatars hebben eenzelfde Goddelijke energie met diverse vormen met het uitgangspunt dat er alsnog 1 God is). In een later artikel een uitgebreider uitleg hierover.
In Nederland zijn er een aantal bekende stromingen die gebaseerd zijn op de bovenstaande stromingen, klik op de knoppen om er meer over te lezen.
- de (Nederlandse) Sanatan Dharma (met een fundamenteel verschil: janamvadhi en karamvadhi). Deze stroming komt sterk overeen met het smartisme, zoals hierboven uitgelegd.
- Arya Samaj
- Vaishnavisme
HINDOEÏSME
Het Hindoeïsme (althans de westerse benaming van de Sanatan Dharma) kent zijn oorsprong uit India. Ook de benaming Hindoe is een afstamming van het woord Sanskrit "Sindhu." Dit betekent grote hoeveelheid water oftewel rivier of oceaan. Dit was de naam van de grootste rivier, Indus, die door China, India en Pakistan stroomde. De groeperingen die hier woonden en het huidige India en Zuid-Oost Azië werden Hindus genoemd. Later werd deze benaming gebruikt om een splitsing te maken voor volgers van de Hindu (Sanatan) Dharma en andere geloofsovertuigingen zoals de Islam en Christendom. De kern van deze etymologie is dat de levensbeschouwing die wij volgen (elke stroming zoals onder genoemd), in het westen de benaming Hindoeisme gekregen heeft. De volgers van deze levensbeschouwing worden Hindoes genoemd. Maar het woord Hindoeïsme is daarvoor een te ruim begrip voor de verschillen binnen de stromingen hierin. Deze stromingen gaan over een levensbeschouwing, waarbij meer komt kijken dan alleen het geloof.
Ook de term Hindoestanen brengt vaak verwarring en word regelmatig onjuist gebruikt. Hindoestanen zijn een bevolkingsgroep in Suriname waarvan de voorouders van Indiase afkomst zijn. Dit zijn dus niet altijd Hindoes die het Hindoeisme volgen, maar kunnen ook de Islam, Christendom of geen geloof volgen.
SANATAN DHARMA
De stroming die zich Sanatan Dharma noemt, is de stroming die het meest voorkomt in Nederland. In deze stroming worden zowel de Veda’s, Purana’s als ook de Ramayana en Mahabharata gezien als heilige boeken. God is 1, maar kan vereerd worden in verschillende vormen: Vishnu, Shiva, Durga, etc. Men kan zich focussen op de vormloze Goddelijke vorm, maar ook op een van de eerder genoemde vormen. In de mandirs (tempels) zijn er murti’s (beelden). Deze worden gezien als hulpmiddel om te bidden tot de uitgebeelde goddelijke vormen. Deze opvattingen worden in de categorie smartisme ingedeeld.
Janamvadhi en Karamvadhi
Binnen deze stroming is er een onderscheid dat door velen streng gevolgd wordt en voor anderen minder relevant is. Desalnietemin belangrijk om aan te duiden. In het Hindoeïsme wordt er vaak gesproken over bepaalde kasten (varna’s), die het onderscheid maken in: Brahmanen, Kshatriyas, Vaishyas, Shudras. Zonder hier al te diep op in te gaan, is de strekking dat de Janamvadhi (janam=geboorte) volgers van mening zijn dat als iemand eenmaal als Brahmanen geboren is, bestemd is om een pandit (priester) te zijn. Waar de karamvadhi (karam=handelen) volgers van mening zijn dat een ieder die hiervoor geleerd is en naar de normen en waarden horend bij de rol als pandit handelt een pandit (priester) mag zijn.
De organisaties die zich Sanatan Dharma noemen zijn veelal organisaties die de janamvadhi principe naleven. De meeste mandir’s in Nederland vallen hieronder. Organisaties die de karamvadhi principe naleven zijn er in mindere mate. Een daarvan is de Brahm Rishi Mission.
ARYA SAMAJ
Deze stroming is in de 19e eeuw in India opgericht door volgelingen van Swami Dayananda, als een afsplitsing van het Sanatan Dharma. De Arya Samaj veroordeelt bepaalde aspecten uit de Sanatan Dharma (avatars, verering van murti’s, offers in tempels en meer) en beschouwt de Veda’s als enige bron van het Hindoeïsme (de Sanatan Dharma zoals beoogd in de Arya Samaj). Dat betekent dat zij een God aanbidden en niet de verschillende vormen zoals in de eerder beschreven Sanatan Dharma. Zij hanteren hierbij 10 principes, waar een volger zich aan dient te houden. De discussie over janamvadhi en karamvadhi speelt hier niet. Volgens de Arya Samaj kan een ieder pandit (priester) zijn.
VAISHNAVISME
Binnen deze stroming staat Vishnu of een van de avatars van Vishnu (bijv. Krishna) centraal. En is deze vorm van God de enige hoogste goddelijke vorm. Zo is in het Shaivisme Shiva centraal en in het Shaktisme de Goddelijke moeder in de vorm van Durga, Kaali, Laksmi, Saraswati, etc. centraal. Binnen het vaishnavisme zijn er verschillende scholen (sampradaya), waaronder de Gaudiya sampradaya het bekendst is. Dit zijn volgelingen van Shri Caitanya. Een van de grootste bewegingen die hieruit voortgevloeid is, is de ISKCON (Hare Rama Hare Krishna) door A.C. Bhaktivedanta Swami Praphupada. Maar er zijn ook andere groeperingen in Nederland die deze Gaudiya sampradaya volgen, en binnen deze stroming toch afwijken van de ISKCON.