Ayurveda zit vol met praktische tips om een gezonder leven te leiden. Dit is in India al duizenden jaren bekend en wordt ook uitgebreid toegepast. Voorheen was de geneeskunst Ayurveda minder of niet bekend in de westerse wereld, maar komen de meeste westerse landen nu tot het inzicht dat kennis uit de Ayurveda een meerwaarde heeft. In westerse landen wordt de focus meer gelegd op de behandeling van de ziekte en te weinig op de oorzaak van een ziekte. Nu wordt steeds vaker gekeken naar het voorkomen van ziekte (preventie) door bijvoorbeeld veranderingen in leefstijl en voeding. Wetenschappelijk onderzoek naar Ayurveda wordt voornamelijk in India gedaan, maar omdat Ayurveda meerdere onderdelen omvat dan alleen “het medicijn”, is het niet makkelijk om wetenschappelijke onderbouwing aan te tonen. Ondanks de voor en tegenargumenten, heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in 2009 een resolutie aangenomen waarin de ayurveda, door de WHO erkend wordt als wetenschappelijke geneeskunde en dringen zij erop aan deze op te nemen in de nationale gezondheidszorg. Ziek of gezond, de kennis uit de Ayurveda kan iedereen helpen.
In dit artikel delen we een aantal praktische tips. Deze aanbevelingen variëren van hoe je het beste kan eten en hoeveel tijd er tussen de maaltijden moet zitten tot dagelijkse meditatie en yoga. Er zijn te veel aanbevelingen die Ayurveda ons meegeeft om dat allemaal in dit artikel te beschrijven, dus beschrijven we hieronder een paar manieren waarop Ayurveda ons adviseert ons leven in te richten.
Algemene gebruiken voor jouw fysieke en geestelijke zelf
De Ayurveda raadt aan om een aantal gezonde zaken dagelijks te doen door middel van een routine. Door gezonde handelingen te herhalen, blijf je lichamelijk en geestelijk gezond. Jouw gezondheid hangt af van zowel jouw fysieke gezondheid als jouw geestelijke gezondheid. Jouw fysieke gezondheid heeft te maken met het goed onderhouden van jouw lichaam en organen. Jouw geestelijke gezondheid heeft te maken met de rust of onrust die jouw geest ervaart, bijvoorbeeld door stress. De, door Ayurveda bedoelde handelingen, hebben betrekking op hoe je je lichaam moet verzorgen, maar ook op je gedachten en gevoelens. Met name het beheersen van de gedachten en gevoelens, komt in deze gehaaste samenleving goed van pas.
Ayurveda geeft een aantal bekende adviezen zoals, elke dag je tanden poetst en je lichaam wassen. Ook raadt Ayurveda aan, dat je jouw natuurlijke neigingen niet moet onderdrukken. Dit houdt in dat indien je moet niezen, hoesten, gapen of boeren, je dit niet moet onderdrukken. Wanneer je deze neigingen over een langere periode vaak onderdrukt, dan kan dit leiden tot verschillende ziekten. Het is ook belangrijk om de aandrang voor het urineren en de ontlasting niet te negeren. Wanneer dit wordt genegeerd, kan het op de langere termijn leiden tot ziekten zoals obstipatie (verstopping).
Daarnaast kan ook de omgeving waar je je in begeeft invloed hebben op je gezondheid, bijvoorbeeld een stressvolle werksituatie of een moeilijke thuissituatie. Ook kunnen doorgemaakte trauma’s, verwondingen en emoties meespelen. Deze kunnen de dosha’s in disbalans brengen met ziekte als gevolg. Je dagelijkse leefwijze speelt ook een grote rol op jouw gezondheid. In eerdere artikelen hebben we het gehad over yoga en de daaruit volgende asanas en meditatie. Dit is een van de manieren om een lichamelijke, geestelijke en spirituele gezondheid te creëren.
Gebruiken rondom eten
Verder wordt vanuit Ayurveda aanbevolen precies genoeg te eten. Ayurveda leert ons niet te veel of te weinig te eten en dit eten op de juiste manier tot je te nemen. De juiste manier volgens Ayurveda is dat je je eten niet te snel opeet, maar dat je op elke hap minimaal 25 keer kauwt. Dit wordt aanbevolen, omdat bij het kauwen de spijsverteringssappen vrijkomen en door vaker op het eten te kauwen, de brei van voedsel kleiner en beter verteerd wordt. Een deel van de vertering van ons eten gebeurt al in de mond.
Het wordt aanbevolen dat je pas moet eten als je eetlust hebt en nadat de vorige maaltijd verteerd is (meestal na 3 uren). Het wordt ook aanbevolen om niet vlak voor, tijdens of na het eten te drinken, omdat de spijsverteringssappen die het voedsel verteren door het drinken worden verdund of geheel tegengewerkt. Een concrete richtlijn om dit in de praktijk te brengen is om te drinken tot een half uur voor het eten en weer vanaf een halfuur na het eten.
Een andere aanbeveling is om aandacht voor het eten te hebben. Dit houdt praktisch in dat tijdens het eten niet gepraat wordt of dat het kijken van een film of serie tijdens het eten sterk afgeraden wordt. Indien je je volledig concentreert op het eten, help je het lichaam om het eten beter te verteren.
Vasten
In het hindoeïsme is vasten (vrat) een bekend begrip. Vasten wordt dan meestal niet ingezet om gewicht te verliezen maar vooral voor geestelijke gewin, namelijk door het bereiken van meer focus op het spirituele vlak, verlangens te weerstaan en uit liefde voor God (bhakti). Een veelgebruikt moment om te vasten is Ekadashi. Deze dag keert maandelijks terug op basis van de maankalender. Vanuit de Ayurveda gezien is vasten ook zeer goed voor een gezond lichaam. Termen die tegenwoordig gebruikt worden zoals Intermittent Fasting (Periodiek vasten) zijn erg hip, maar worden al eeuwen gebruikt in de Ayurveda. Het doel van vasten is onder andere om de spijsvertering rust te geven en je lichaam tijd te geven om te herstellen waarna we weer volop energie krijgen. Dat lukt niet als we te vaak en te veel aan het eten zijn. Het vasten heeft invloed op je hormoonhuishouding en normaliseert het insulineniveau waardoor je jouw hongergevoel beter kan beheersen. Daarnaast heeft vasten voordelen op meerdere gezondheidskwalen zoals diabetes type 2, kanker, hart en vaatziekten en verhoogd cholesterol. Tegelijkertijd is de manier van vasten (hoe en wanneer je vast) niet voor iedereen gelijk en zal jouw dosha hier een rol spelen. Bespreek daarom met een ayurvedische arts wat voor jou kan werken.
In een recente aflevering van het programma Dokters van de Toekomst op NPO wordt aangetoond dat vasten bij chemotherapie helpt. Bekijk hier de aflevering hier.
Gebruiken rondom slaap
Een goede nachtrust is belangrijk volgens Ayurveda, aangezien dit de tijd is waarin het lichaam zich herstelt en ontgift. Verder heeft Ayurveda met betrekking tot het slapen ook een aantal bruikbare aanbevelingen. Zorg bijvoorbeeld voor een donkere en rustige slaapomgeving, vermijd daarom schermen (zoals telefoons, laptops en televisies) enige tijd voor het slapen gaan, drink een warm drankje zoals melk of (kamille)thee om te ontspannen en oefen yoga, meditatie of diepe ademhaling om de geest te kalmeren. Ook wordt door Ayurveda aanbevolen niet te eten vlak voor het slapen gaan. Dit betekent dat je de laatste maaltijd uiterlijk 3 uren voor het slapengaan dient te nuttigen.
Hoeveel uur slaap je nodig hebt is afhankelijk van je unieke constitutie, leeftijd, levensstijl en en ook de tijd van het jaar en de fysieke en mentale activiteiten die je uitvoert op een dag. In het algemeen wordt ongeveer 7 tot 9 uur slaap per nacht aanbevolen. De beste tijd om te slapen is tussen 22:00 uur 's avonds en 6:00 uur 's ochtends. Dit is de tijd waarin het lichaam gericht is op herstel. Voordat je wakker wordt, wordt er aangeraden direct je tong te schrapen, omdat tijdens de slaap de Ama (onverteerde voedingsresten) uit je keel naar boven op je tong komt.
Ayurvedische geneeswijze en massages
Ayurvedische medicijnen zijn meestal kruidenpreparaten die zijn ontworpen om specifieke gezondheidsproblemen aan te pakken. Ze moeten worden ingenomen volgens de richtlijnen van een Ayurvedische arts. Massages zijn ook een belangrijk onderdeel van Ayurveda, omdat ze helpen om spanningen te verminderen en het lichaam en de geest te ontspannen. Bij een massage is het belangrijk een massageolie te kiezen die is afgestemd op je dosha. Regelmatig masseren helpt om stress te verminderen en de bloedcirculatie te verbeteren
Ben je benieuwd naar jouw dosha en hoe Ayurveda je kan helpen in je leven? Ga op zoek naar een Ayurvedische arts en laat bijvoorbeeld een polsdiagnose doen. Het Ayurvedische consult kan onder een aanvullende verzekering (alternatieve of complementaire zorg) gedekt worden indien de behandelend arts of therapeut lid is van de ANVAG en de zorgverzekeraar de ANVAG erkent als beroepsvereniging. Zie ook deze website voor meer uitleg en vraag het anders na bij jouw zorgverzekeraar. Op deze websites kun je een overzicht vinden van ayurvedische artsen:
Wij hopen met deze artikelenreeks een introductie te geven in Ayurveda en dat het je helpt om jouw lichaam goed te begrijpen. Wil je meer weten over Ayurveda, dan kun je ook de bovenstaande links raadplegen.