“Ram Ram, Sita Ram!” We kennen allemaal deze groet onder de Hindoestaanse gemeenschap waar de naam van Sita Mata in voorkomt. Maar wie is Sita Mata eigenlijk? Wat zijn haar kwaliteiten en wat kunnen wij hedendaags van haar leren? Dit allemaal zullen we vandaag ter ere van Sita Navmi, de geboortedag van Sita Mata, in dit artikel beantwoorden.
Sita Mata is de wederhelft van Shri Ram, welke samen belangrijke rollen hebben vervuld in de epische Ramayan. Ze is de avatar van Lakshmi Mata, de godin van rijkdom. Sita Mata behoort tot de Sreshta Naris, de meest vrome vrouwen in de Vedische geschiedenis. Zij worden door vele vrouwen zeer gerespecteerd en ook beschouwd als de belangrijkste voorbeeldfiguren voor alle vrouwen in de wereld. Men kan haar op deze bijzondere dag vereren door te vasten (bijv. gedurende de dag enkel water en/of melk drinken en fruit en noten nuttigen), een puja verrichten door olie, rijst, gerst en fruit met bloemen te offeren aan Sita Mata en de volgende mantra te reciteren: “Aum Shree Sitaye Namah”. Er wordt gezegd dat diegene die Sita Navmi viert en Sita Mata vereert, gezegend wordt met een lang en overvloedig leven.
Geboorte van Sita Mata
Er gaan verschillende legendarische verhalen rond over de geboorte van Sita Mata. Het meest bekendste en oudste verhaal over haar geboorte staat in Valmiki’s versie van de Ramayan (Baal kand, Sarga 66, Verse 13-14) beschreven. Er wordt beschreven dat koning Janak tijdens het ploegen van een stuk land, ter voorbereiding van de uitvoering van een yagya (spirituele offerplechtigheid), Sita Mata als baby aantrof in een groef. Vanwege deze vondst, wordt ze ook wel gezien als de dochter van Bhumi Devi (Moeder Aarde). Koning Janak nam haar in zijn handen en accepteerde haar als zijn eigen dochter en daarom staat zij ook wel bekend als Janaki, de dochter van Janak.
Kwaliteiten van Sita Mata
Sita Mata speelde een belangrijke rol in het leven van Shri Ram als toegewijde partner en devoot van hem. Zij had zo’n sterk geloof in de goedheid van Shri Ram en zijn kwaliteiten dat zij hem heel vaak vertrouwde in zijn daden.
Toen aan Shri Ram werd gevraagd om 14 jaar in ballingschap te leven, bleef Sita Mata kalm en sereen, wat haar evenwichtigheid en aanvaardingsvermogen in zo’n heftige situaties toonde. Shri Ram wilde dat zijn echtgenote in het paleis van Ayodhya zou blijven, maar Sita Mata weigerde dat. Zij vond het haar Dharma (morele plicht) om ook in het bos haar echtgenoot te vergezellen. Ondanks dat Shri Ram argumenten noemde die Sita Mata zouden moeten afschrikken, stond zij erop dat zij meeging. Ze nam zonder enige moeite afscheid van het luxe koninklijke leven dat ze gewend was en ging samen met Shri Ram en schoonbroer Lakshman in ballingschap. Sita Mata was in harmonie met de natuur en Moeder Aarde in het bos. Zij at alles wat haar echtgenoot ook at, zoals fruit, noten en wat er dan ook aanwezig was in het bos.
Sita Mata’s devotie en toewijding aan Shri Ram werd op de proef gesteld toen zij werd ontvoerd door demoon Ravan. Zij werd in gevangenschap gehouden in Ashok Vatika, een tuin in Lanka. De pogingen van demoon Ravan om, met zijn privileges en luxe bezittingen, haar hart te veroveren faalde compleet. Onbevreesd als ze was, vertelde ze aan Ravan dat hij snel zou worden gedood door Shri Ram. Sita Mata bleef ook in deze situatie kalm. Met vastberaden devotie en toewijding, bleef Sita Mata met haar gedachte bij Shri Ram die ze in haar hart droeg. Ze had vertrouwen in hem en wist dat alles goed zou komen.
Wat kunnen we van Sita Mata leren?
Sita Mata is het ideale voorbeeld van een vrouw. Ze was de ideale dochter van haar ouders, de ideale zus van haar zusjes, de ideale vrouw voor haar echtgenoot, Shri Ram, en de ideale moeder voor haar tweelingzonen, Luv en Kush. Sita Mata onderging veel beproevingen en ellende in haar gehuwd leven. Het was haar moed, kuisheid en loyaliteit voor de Dharma dat haar uiteindelijke de ultieme overwinnaar maakte. Sita Mata toont ons hoe een sterke vrouw zou moeten zijn en liet nooit haar levensprincipes los.
Het is anno nu lastig om goed voor te stellen hoe de Dharma in Treta Yuga, het tijdperk waarin de Ramayan zich afspeelde, was. Zo werd Sita Mata uitgehuwelijkt via de Swayamvar en werd ze ‘weggestuurd’ omdat Shri Ram geen onvrede in zijn stad wilde aangezien het volk van Ayodhya haar niet geloofde. Tegenwoordig heeft men snel twijfels in hoeverre de gebeurtenissen die in de Vedische geschiedenis hebben plaatsgevonden bij onze Hindoeïsme hoort. Om hierover duidelijke conclusies te trekken en een oordeel te vellen is het van belang om het verhaal, in dit geval de Ramayan, de Dharma en de redenen van bepaalde acties goed te begrijpen.