Pitra Paksh is een periode die zijn oorsprong vindt in de Vedische geschriften en binnen het hindoeïsme wordt beschouwd als een tijd waarin voorouders met respect en dankbaarheid worden herdacht. Deze periode onderstreept het belang van shraadh (eerbied en toewijding) en het besef dat wij deel uitmaken van een ononderbroken familielijn die teruggaat tot onze voorouders. In dit artikel lichten we de betekenis van Pitra Paksh toe, geven we een overzicht van de rituelen en gebeden die hierbij centraal staan, bespreken we de belangrijkste aandachtspunten én laten we zien hoe deze tijdloze praktijk ook in onze moderne samenleving betekenisvol blijft. Wat is Pitra Paksh? Pitra Paksh, ook wel Shraadh Paksh genoemd, is een heilige periode van vijftien dagen (soms als zestien gerekend) in de hindoeïstische kalender. Ze vindt plaats tijdens de Krishna Paksh, de afnemende maan van de maand Bhadrapada. In deze periode worden de voorouders (Pitra) geëerd door middel van rituelen zoals shraadh (voedseloffers en eerbetoon) en tarpan (wateroffers). Volgens de geschriften verblijven de voorouders in deze period e vanuit de Pitrloka (verblijfplaats van overledenen), tijdelijk dichter bij de aarde. Pitra Paksh bereikt het hoogtepunt op Sarvapitri Amavasya, ook bekend als Mahalaya Amavasya (dit jaar op 21 september 2025), de laatste en belangrijkste dag waarop alle offers kunnen worden gebracht, ook offers die mo gelijk eerder zijn overgeslagen. Het verhaal Een gebeurtenis uit de Mahabharat laat duidelijk zien waar Pitra Paksh om draait. Karna, de grote krijger, stierf en kwam in het rijk van Yam Raj (devta van de dood. Daar kreeg hij echter geen voedsel, omdat hij in zijn leven wel rijkdom en goud had gedoneerd, maar nooit voedseloffers aan zijn voorouders had gebracht. Verbaasd riep Karna uit: “Maar ik weet niet eens wie mijn voorouders zijn!” Uit mededogen gaf Yam hem vijftien dagen terug op aarde, zodat hij alsnog voedseloffers kon brengen. Zo voltooide Karna zijn dharma en eerde hij zijn voorouders – de kern van Pitra Paksh. Rina's (schulden) en Pitra Dosh Binnen de dharmashastra’s geschriften, zoals de Manusmriti, maar ook in de Mahabharat en de Purana’s, wordt beschreven dat ieder mens bij geboorte vijf morele verplichtingen (rina’s) op zich neemt. Dit zijn de schulden aan onze voorouders (Pitra Rin), aan de wijzen en leraren (Rishi Rin), aan de goden (Deva Rin), aan onze medemensen (Manushya Rin) en aan de aarde zelf (Bhoomi Rin). Vooral Pitra Rin staat centraal tijdens Pitra Paksh: onze voorouders hebben ons het leven geschonken, de familie opgebouwd en ons cultureel en spiritueel erfgoed doorgegeven. Het erkennen en eren van deze plicht is essentieel, want volgens de geschriften kan het verwaarlozen ervan leiden tot spirituele onrust. Pitra Dosh betekent letterlijk “onbalans van de voorouders” en verwijst naar onverwerkt karma of onvervulde verlangens binnen de familielijn. Hierdoor kan het lijken alsof bepaalde patronen of problemen van eerdere generaties nog steeds doorwerken in het huidige leven. Dit kan zich volgens de shastra’s en de astrologie uiten in situaties zoals moeite hebben met het krijgen van kinderen, relatieproblemen, financiële uitdagingen of terugkerende tegenslagen binnen families. Vanuit spiritueel perspectief gaat het om energie die nog niet in balans is gebracht. Door rituelen tijdens Pitra Paksh, het tonen van dankbaarheid en het verrichten van goede daden kan deze verbinding worden geheeld. Zo ontstaat de mogelijkheid om je voorouders te eren en tegelijkertijd positieve energie door te geven aan toekomstige generaties. Shraadh Rituelen Shraadh verwijst naar de overkoepelende rituelen en ceremonies die worden uitgevoerd om respect te tonen aan overleden voorouders (pitrs) en om hun zegen te vragen. Het gaat dus om de intentie van eerbetoon en spirituele dankbaarheid. Shraadh kan bestaan uit pind daan, tarpan, voedseloffer, het voeden van brahmaans, armen, dieren of een combinatie daarvan. Pind Daan : Bestaat uit gebeden, mantra’s en het aanbieden van voedsel, vaak in de vorm van pind (rijstballen) en andere heilige gerechten. Bij het Pind Daan worden pind's gemaakt van gekookte rijst, ghee en zwarte sesamzaadjes. Optionele toevoegingen: melk of water (om het mengsel te binden), ganga jal (heilige ganga water), rozenwater, honing of suiker, kushgras (gras dat vaak onder de pinda's wordt gelegd). Tarpan / Tarpanam : Het offeren van water (soms vermengd met sesamzaadjes, suiker of melk) aan je voorouders. Bij tarpan gebruik je meestal je rechterhand en laat je het water naar rechts uit je handpalm wegstromen. Naast deze eenvoudige rituelen worden er ook complexere puja's verricht. Deze vereisen vaak gespecialiseerde pandits, vedische mantra’s en meerdere dagen van voorbereiding. Narayan Bali : Bevrijding van rusteloze zielen en oplossen van Pitra Dosh. Pitru Dosh Shanti Puja : Intensieve shanti-puja om de effecten van Pitra Dosh (problemen door onbevredigde voorouders) te neutraliseren. Pitra Dosh Nivaran : Vergelijkbaar met de vorige, maar meer gericht op het opheffen van blokkades in levensgebieden (huwelijk, kinderen, voorspoed). Yam Dand Nivaran : Een zeldzame en zware puja om de straf of karmische “boete” van Yam Raj (Devta van de dood) te verzachten, vaak gedaan bij extreme tegenslagen. Tripindi Shraadh : Ritueel voor drie generaties voorouders tegelijk, om vergeten zielen alsnog Moksha (verlossing) te geven. Stappenplan Pitra Puja Kies een rustige en schone plek in huis of tuin (bij voorkeur op het zuiden gericht). Zet de volgende onderdelen neer Een diya (olie- of ghee-lampje), een kopje water, rijst, satvik voedsel of rijstballetjes (pind), bloemen, eventueel foto’s of symbolische representatie van je voorouders Ga even zitten en denk bewust “Ik eer mijn voorouders en dank hen voor hun bijdrage aan mijn leven.” Aanzetten van de diya Steek de diya aan, dit symboliseert het licht dat je voorouders begeleidt. Bij beide handelingen (5 en 6) kun je de volgende mantra reciteren: AUM Namo Pitrabhyah Dit betekent “ik buig voor mijn voorouders” Water offer (Tarpan) Neem een beetje water in je rechterhand. Laat het langzaam weglopen naar de grond of in een plant. Terwijl je dat doet, zeg: “Moge dit water mijn liefde en dankbaarheid dragen naar mijn voorouders.” Satvik voedsel offeren of pinda daan Leg de pind of een stukje eten neer (liefst satvik: fruit, melk, gekookte rijst), bied bloemen aan, optioneel: zet het later buiten voor vogels/kraaien. Sluit je ogen en denk even aan je opa’s, oma’s en generaties terug. Spreek een passende mantra uit. Je kunt ook een dankgebed doen in je eigen woorden. Afsluiting Sluit af door je handen bij elkaar te doen en zachtjes te zeggen: “Voorouders, ik eer jullie. Zegen mijn familie met wijsheid, gezondheid en vrede.” Laat de diya nog even branden. Deze mantra's worden vaak genoemd in shraadh en tarpan-rituelen: ॐ पितृभ्यः स्वधा नमः AUM Pitribhyah Svadha Namah Eer en offer aan de voorouders Andere gebruikelijke mantra's zijn de Gayatri Mantra (om het altaar te openen en licht/zuiverheid op te roepen) en de Mahamrityunjaya Mantra voor vrede en bevrijding van zielen, inclusief de voorouders. Do's en Don'ts Pitra Paksh draait om soberheid, dankbaarheid en het eren van je voorouders via rituelen en goede daden. De do’s en don’ts zijn traditionele richtlijnen, bedoeld om de rituelen effectief en zuiver uit te voeren, het belangrijkste is de intentie en het eerbetoon, niet het rigide volgen van regels. Do's: ✅Voorouders eren met tarpan, pind daan en gebed ✅Daan (schenkingen) aan armen, dieren en brahmanen ✅Satvik leven: o.a. eenvoudig en vegetarisch eten ✅Respect tonen voor ouderen, natuur en dieren ✅Blijf zuiver in gedachte, woord en daad Don'ts ⚠️Geen feesten of nieuwe projecten starten ⚠️Geen luxe aankopen of overdaad ⚠️Geen vlees, alcohol, ui/knoflook gebruiken ⚠️Geen ruzies of negatieve emoties toelaten ⚠️Geen haren of nagels knippen ⚠️Verspil geen voedsel Moderne hindoeïsme Pitra Paksha gaat om verbinden met je familie en je roots, en beseffen dat jij deel bent van een familielijn. De rituelen zoals shraadh en tarpan zijn symbolen van dankbaarheid en respect voor je voorouders. Het geeft je een gevoel van continuïteit: jij bent de schakel tussen verleden en toekomst. Het is ook een moment voor reflectie en innerlijke rust, om stil te staan bij wie je bent, waar je vandaan komt en waar je heen wilt. Zie Pitra Paksh dus als een spiritueel moment van bewustwording die je helpt keuzes te maken en sterker in je eigen verhaal te staan.

Radha Ashtami is de feestdag ter ere van Radha (ook bekend als: Radhe, Radharani, Radhika, Srimati), de goddelijke wederhelft van Krishna. Radha Asthami, ook wel bekend als Radha Jayanti valt op de Ashtami (achtste dag) van de helderde helft (Shukla Paksha) van de maand Bhadrapada. In Nederland wordt Krishna Janamashtami door vele Hindoes groots gevierd, maar Radha Ashtami wordt vaak overgeslagen. De nieuwe ontwikkelingen in onze huidige maatschappij, waarbij steeds meer gestreefd wordt naar gelijke behandeling voor zowel vrouwen als mannen , zorgen ervoor dat feestdagen zoals Sita Navami en Radha Ashtami terecht ook meer aandacht krijgen. Het hindoeïsme leert ons dat man en vrouw gelijk zijn. Verering van Radha, als Shri Krishna's wederhelft, maakt ook jouw band met Shri Krishna sterker en leidt tot een groeiende devotie voor beiden! Geboorte van Radha Volgens de heilige geschriften, waaronder de Padma Purana, incarneerde godin Lakshmi als Radha bij een vijver gelegen in het dorp Barsana vlakbij Mathura. Ze werd niet direct geboren uit haar ouders. Op een dag liepen koning Vrishbhanu Gopa en koningin Kamlavati bij de vijver in het dorp. Zij hoorden plotseling het gehuil van een baby. Toen ze dichter bij de vijver aankwamen zagen ze een baby op de bladeren van een lotusbloem liggen. Ze hadden geen kinderen en besloten om de baby met alle liefde te adopteren en noemden haar Radha. Op de terugweg kwamen zij Narad Muni tegen die aan hen vertelde dat zij gezegend waren door godin Lakshmi Mata, aangezien deze baby daar de incarnatie van was. Hoe vieren we Radha Ashtami? Er zijn verschillende manieren om Radha Ashtami te vieren. De meeste Radha Rani devoten vasten op deze dag. De meeste devoten staan voor zonsopgang op en nemen een bad. Ze aanbidden Haar door Radha gerelateerde bhajans te zingen, aarti te verrichten, Radha's favoriete prashad, gepaard met bloemen te offeren aan haar lotusvoeten. Veel devoten decoreren op deze dag de murti van Radha extra mooi met nieuwe kleding en een mala. Vaak wordt tijdens het vereren van Radha de Radha Gayatri mantra gereciteerd: ॐ वृषभानुजाय विद्महे कृष्णप्रियाय धीमहि तन्नो राधा प्रचोदयात् । AUM Vrishbhanujaay Vidmahe KrishnaPriyaay Dheemahi Tanno Radha Prachodayat AUM. Laat me mediteren op de dochter van Vrishabhanu. Oh, geliefde van Sri Krishna, schenk me een hoger bewustzijn. Laat Sri Radha mijn geest verlichten. Radha en Sita Sita, gemalin van Shri Rama, en Radha, de meest geliefde Gopi (vrouwelijke herders) tijdens de jeugd van Shri Krishna, zijn beiden manifestaties van de liefdevolle vrouwelijke energie, Laksmi. Binnen de stroming Vaishnavisme (waaronder de ISKCON) wordt alle devotie en verering gericht op Radha en Krishna, als zijnde de hoogste goddelijke vormen. In de Ramayana hebben Shri Rama en Sita een liefdevolle man en vrouw relatie. Ondanks dat Shri Krishna en Radha geen getrouwd stel waren, is het bijzonder dat juist hun liefde als de ultieme vorm van devotie en liefde (Bhakti) gezien wordt met betrekking tot Shri Krishna. In de Ramayana wordt juist de aandacht gevestigd op Shri Hanuman Ji, die als Sevak (dienaar) juist een zeer bijzondere type bhakt (devoot) is van Shri Rama.  Radha Krishna en Sita Rama Binnen het hindoeïsme wordt de vrouw, de kracht, altijd als eerste genoemd en daarom zeggen we Radha Krishna en Sita Ram. Krishna heeft in zijn leela (goddelijke spel op aarde) een heel andere rol aangenomen dan Maryada Purushottam Bhagwan Shri Rama. Het doel van Shri Rama was om te laten zien hoe een mens dient te handelen in elke situatie. Welke Dharma (vrijvertaald plichten, verhoudingen en vervulling van taken) waaronder ook de liefde, een getrouwd stel hebben . Shri Krishna daarentegen liet juist een ander goddelijke spel zien, met verschillende wonderen en bijzondere relaties met mensen. Hij was getrouwd met Rukhmini (incarnatie van Lakshmi) en tegelijkertijd ook met andere vrouwen, maar niet met Radha. Hij vernietigde demonen op een goddelijke manier en speelde een slim spel om uiteindelijk de Dharma te laten zege vieren. En in dat spel zijn vele wijze lessen te leren, zoals ook de liefdesrelatie tussen Radha en Krishna. Ondanks dat Shri Krishna en Radha geen getrouwd stel waren, is het bijzonder dat juist hun liefde als de ultieme vorm van devotie en liefde gezien wordt De hete melk De verhalen over de onvoorwaardelijke liefde tussen Radha en ShriKrishna zijn inmiddels legendarisch geworden. Radha Rani’s toewijding en devotie naar Shri Krishna is oprecht. Hieronder lees je een hartverwarmende verhaal die de immense liefde tussen hen twee beschrijft: Radha was niet de echtgenote van Shri Krishna. De onvoorwaardelijke en oneindige liefde die zij deelden, zorgden er voor dat de echtgenoten van Shri Krishna jaloers werden op Radha. Op een dag staken zij de koppen bij elkaar en maakten een plan om Radha te laten lijden. Ze goten hete brandende melk in een kom. Ze gaven de kom aan Radha en vertelden erbij dat Shri Krishna deze voor haar had opgestuurd. Met genoegen dronk Radha de gehele kom met gloeiend hete melk. Toen de vrouwen thuis terugkeerde bij Shri Krishna, zagen ze hem met pijnlijke zweren. Dit gaf aan dat Shri Krishna in elke lichaamscel van Radha leeft. Hierdoor had de kokend hete melk geen effect Radha, maar had het in plaats daarvan grote impact op Shri Krishna. Hij nam al haar pijn over en had al het lijden over zichzelf afgeroepen. Onvoorwaardelijke liefde De liefdesrelatie tussen Radha en Krishna is er een waar de liefde voor elkaar onvoorwaardelijk is. Shri Krishna laat de speelse kant van liefde zien hier. Er is geen geven en nemen in de liefde. Er is geen hoger en lager in de liefde. Er is alleen pure liefde. Deze wijze les over wat liefde inhoudt is, niet iets wat je leest en dan kunt uitvoeren, het is iets wat je moet voelen. . Liefde is een vorm van aanbidding, een vorm van overgave zonder tegenprestatie. Met deze mooie liefde van Radha en Krishna als voorbeeld, kunnen wij hopelijk onze liefde voor God en onze liefde in relaties, in welke vorm dan ook, een zelfde onvoorwaardelijke vorm geven Radhe Radhe!

Een keer per jaar vieren we het grote feest ter ere van Shri Ganesh, namelijk Ganesh Chaturthi (ookwel Vinayaka Chaturthi). Chaturthi is de vierde dag na de nieuwe maan. Shri Ganesh wordt vereerd als god van de wijsheid, geluk en verwijderaar van obstakels. Wist je dat tijdens elke puja Shri Ganesha als eerst aanbeden wordt en niet een van de andere goddelijke vormen? Benieuwd waarom? Lees dat hier. In dit artikel bespreken we, hoe je thuis eenvoudig een puja voor Ganesh kan doen. Daarnaast leggen we uit, waarom er wordt gezegd om niet naar de maan te kijken op deze dag. Ben je daarnaast bekend met de Ganesh Purana (hindoegeschrift)? Tot slot delen we verder links, video’s en meer om jouw Ganesh Chaturthi te vieren. Shubh Ganesh Chaturthi! Puja voor Shri Ganesh In India en andere delen van de wereld wordt Ganesh Chaturthi groots gevierd en duurt het festival 10 dagen. Op de tiende dag wordt het beeld van Shri Ganesh naar de zee gebracht (Visarjan). Een pandit (geleerd persoon) kan uitgebreid volgens de geschriften met de juiste rituelen en bijbehorende mantra's een puja verrichten. Maar ook als je niet vergevorderd bent, kun jij Ganesh Chaturthi vieren! Het belangrijkste is dat de verering met liefde gedaan wordt. Hieronder vind je in het kort hoe je op de 1e dag van Ganesh Chaturthi of elke andere dag heel simpel zelf een puja voor Shri Ganesh kunt doen: Water – sprenkel water (liefst met Ganges water) en heet Shri Ganesh in de vorm van het beeld welkom Voeten wassen –was zijn voeten met een stuk watten en water om je dankbaarheid te uiten voor zijn komst, Bloemen – offer bloemen (voorkeur kleur rood, soort chinese roos) ter verering van hem Wierook en diya – draai cirkels met wierook en een diya lamp (met de klok mee) een aantal keer om het beeld ter verering ( Durva – als je Dubba gaas (in het Nederlands handjesgras) in huis/tuin hebt, kun je het offeren, dit is namelijk bijzonder speciaal voor Shri Ganesh. Prasad – offer prasad (voorkeur laddoo , maar fruit zoals een appel is ook goed), zet geen tulsi op de prasad voor Shri Ganesh (Waarom? lang verhaal voor nu)! Er zijn nog veel meer rituelen uit te voeren tijdens een puja, maar hopelijk helpen deze simpele rituelen jou vandaag! Naast deze rituelen kun je mantra’s, liederen (Bhajans) en aarti zingen ter verering. Je kunt een aantal van deze mantra’s met de vertalingen vinden op onze site en ook in onze YouTube playlist . ॐ गं गणपतेय नमः  ​ AUM Gan Ganpataye Namah Ik buig voor de almachtige Gam Ganpataye (andere namen voor Ganesh) De vloek van de maan (Chandra) op Ganesh Chaturthi Er zijn verschillende verhalen te vinden over de vloek van de maan op Ganesh Chaturthi. De rode draad van het verhaal is dat Chandra Deva (God van de Maan) Shri Ganesh belachelijk had gemaakt op deze Ganesh Chaturthi dag. Daarop vervloekte Ganesh hem en een ieder die op deze dag naar de maan zou kijken. Men zou dan vals beschuldigd worden of op een andere manier te maken krijgen met negatieve effecten. Er is ook bijzonder veel te lezen over wat te doen als men toch (per ongeluk) naar de maan kijkt. Ook is er een verhaal over Shri Krishna die deze vloek ervaarde. De kern van het verhaal is dat men een ander niet belachelijk moet maken (zeker niet op basis van het uiterlijk). Door het verhaal over de vloek van de maan en dat van Shri Krishnate lezen, beseffen we weer hoe snel wij anderen veroordelen ten nadele van onze eigen innerlijke balans. Ganesh Purana en Ganesh Gita Er zijn vele Purana’s (heilige hindoegeschriften) die voornamelijk verhalen vertellen over het ontstaan van de kosmos, over de incarnaties van goddelijke vormen zoals Vishnu en Shiva en andere wijsheden. Bekend zijn de 18 Maha Purana’s (waaronder de Shrimad Bhagavatam Purana en de Shiva Purana). Maar er zijn ook kleinere (Upa) Purana’s, waaronder twee Purana’s die gaan over Shri Ganesh: de Ganesh Purana en de Mudgala Purana . De Ganesh Purana is belangrijk voor de Ganapatyas; zij die Ganesh als hun primaire god aanbidden. In de teksten wordt Ganesh beschreven in twee vormen: Sakaar (fysieke vorm met attributen) en Nirakaar (abstracte vormloze God). Een ander hoofdstuk in de Ganesh Purana is de Ganesh Gita. De boodschap van de Ganesha Gita is bijna volledig gelijk aan de Bhagvad Gita, maar hierin is Shri Ganesh het middelpunt in plaats van Shri Krishna. In de Ganesh Purana en de Mudgala Purana wordt ook verteld over de (acht) incarnaties van Shri Ganesh in elk tijdperk (yuga). De laatste incarnatie, is Dhumraketu (ookwel Dhumravarna), en hij zal reïncarneren in het huidige tijdperk (Kalyuga). De reden van deze incarnatie is om de demonen te verslaan, in dit geval Abhimanasura (abhimaan betekent ego, overmoedig of buitensporige trots). Dit zien we ook terug in de laatste aankomende incarnatie van Vishnu, namelijk Kalki avatar, die ook zal incarneren om demonen te verslaan. Handige links Ganesh Quiz Ganesh Mantra's Ganesh Aarti Ganesh Playlist Voorbereidingen op Ganesh Chaturthi artikel Wij wensen jou en je naasten een Shubh Ganesh Chaturthi!! Volg ons op social media en deel met ons jouw Ganesh Chaturthi!

Krishna Janmashtami is een van de belangrijkste hindoe feestdagen, waarbij de geboorte van Shri Krishna, de achtste avatar (incarnatie) van Shri Vishnu, wordt gevierd. Krishna Janmashtami valt op de Ashtami (achtste dag) van de donkere helft van de maand Bhadrapada. In dit artikel bespreken we de viering van deze bijzondere dag, hoe je zelf een puja kunt doen en zullen we stilstaan bij het verhaal rondom zijn geboortedag. Waarom vieren we Krishna Janmashtami? Krishna Janmashtami is een grote viering om de verschijning van Shri Krishna te herdenken. Het is de viering van vreugde, liefde en goddelijkheid. Het leven van Shri Krishna is bijzonder inspirerend, zowel in religieus, devotioneel als in artistiek opzicht. De wijsheden die Shri Krishna met Arjuna heeft gedeeld en welke zijn vervat in de Bhagavad Gita, zijn duizenden jaren later nog actueel en worden nu nog door mensen ter harte genomen. Shri Krishna kennen we in verschillende levensfasen. Als kleine jongen wordt hij geroemd om zijn jongensstreken, als jongeman bekoort hij de herderinnen met zijn fluitspel en als serieuze diplomaat geeft hij aanwijzingen tijdens de Mahabharata oorlog. Symboliek van Shri Krishna Het leven van Shri Krishna wordt vooral symbolisch opgevat. Als voorbeeld kan worden gesteld dat Krishna als wagenmenner van Arjun symbool staat voor het goddelijke. Wil de mens een zinvol leven leiden, dan dient hij door het goddelijke geïnspireerd en geleid te worden. Krishna als leermeester in de Bhagavad Gita toont de mensheid wegen die naar een hoger bestaansniveau leiden. Iedereen kan naar eigen aard en levenswijze een keuze maken en daarnaar leven. Als fluitspeler vertegenwoordigt Krishna de Opperziel. De herderinnen worden als individuele zielen erdoor bekoord en proberen hem te bereiken. Door ons ego en trots doen we dingen die in strijd kan zijn met het Goddelijke. Met nederigheid en liefde kunnen we ego en trots verslaan. De geboorte van Shri Krishna staat symbool voor de overwinning van het goede over het kwade en baby Krishna staat symbool voor ongebonden liefde. Zo is elk aspect van Shri Krishna’s leven inspirerend voor ons allen. Hoe vieren we Krishna Janmashtami? Er zijn verschillende manieren om Krishna Janmashtami te vieren. De meeste devoten vasten tot midden in de nacht. Ze aanbidden Heer Krishna door Krishna-gerelateerde bhajans te zingen, aarti te verrichten, Krishna’s favoriete prasad Maakhan Mishri , met bloemen en tulsi-bladeren te offeren aan Zijn lotusvoeten. Veel devoten decoreren op deze dag de murti van Heer Krishna extra mooi met nieuwe kleding, een kroon en juwelen. Ook wordt op deze dag shlokas uit de Bhagavad Gita gereciteerd. In veel plaatsen in de wereld, voornamelijk in India, wordt dit feest uitbundig gevierd. Men is daar al weken van tevoren bezig om deze hoogtijdag voor te bereiden. Zo vinden er toneelstukken plaats waarbij de geboorte van Shri Krishna en de activiteiten in Zijn jeugd worden nagespeeld. Veel mandirs zijn dan versierd met prachtige bloemen en er worden grote satsangs gehouden ter ere van Heer Krishna. Tot slot chant men thuis, in de mandir of in een ander (spiritueel) gemeenschappelijk ruimte, het liefst in gezelschap met andere devoten, de Hare Krishna Maha-mantra : हरे कृष्ण हरे कृष्ण कृष्ण कृष्ण हरे हरे । हरे राम हरे राम राम राम हरे हरे ॥ Hare Krishna, Hare Krishna Krishna Krishna Hare Hare Hare Rama Hare Rama Rama Rama Hare Hare “O energie van de Heer (Hare), O al-aantrekkelijke Heer Krishna, Allerhoogste Genieter Rama, laat me U alstublieft dienen.” Mijn Puja tijdens Krishna Janmashtmi Wat kun je zelf doen tijdens deze feestdag? Niet iedereen is ervaren in het zelfstandig verrichten van een puja. Daarom reiken we jou een eenvoudige manier aan waardoor je zelf een puja kunt doen. Er zijn natuurlijk meer rituelen met bijbehorende mantra’s en verschillende manieren waarop een puja gedaan kan worden. Door middel van een puja aanbid je God en kan je in devotionele, spirituele en positieve toestand verkeren. Naast het verrichten van de rituelen bij een puja, kun je ook bhajans (lofzang) zingen, beluisteren of reciteren van de Bhagvad Gita, Krishna Chalisa of andere bepaalde mantra’s in meditatie vorm. Vouw je handen voor je borst en aanbid Krishna in de vorm van een murti en verzoek hem aanwezig te zijn bij jouw puja Sprenkel water over zijn voeten om haar met jouw liefde te verwelkomen Offer een bloem waarmee je jouw waardering voor hem laat blijken en symbolisch jezelf overgeeft aan hem Circuleer 3x een wierook om hem Circuleer 3x een diya (lampje) om hem Offer fruit of ander persad en tulsi (voorkeur is Maakhan Mishri of Mohan bhog ) Offer water na het geofferde persad Sluit af met de Bhagavat aarti en circuleer de diya Bedank hem en verzoek het gebed af te ronden. Voor een uitgebreidere beginners puja met mantra's zie ook de uitleg op Hindoe Dharma of de uitgebreide puja uitleg op Drik Panchang . Check ook onze Mantra's en meer pagina en onze YouTube playlists voor mantra's, aarti en bhajans op jouw Krishna Janamashtmi: Moderne Radha Krishna bhajans (YouTube Playlist) Krishna mantra's Bhagavad Bhagwaan ki aarti De bijzondere geboorte van Heer Krishna Het verhaal omtrent Krishna’s geboorte is een bijzondere. De wrede koning Kans, de broer van Krishna’s moeder Devika, kreeg via een stem uit de lucht te horen dat een van Devika’s kinderen hem zou vermoorden. Toen Kansa dat hoorde, sloot hij zijn eigen zus en haar echtgenoot Vasudeva op in een gevangenis in Mathura. In deze gevangenis doodde Kans uit voorzorg elk kind dat Devika en Vasudeva voortbrachten. Shri Krishna, het achtste kind, werd geboren op een donkere regenachtige nacht. Tijdens Zijn geboorte viel de wacht in slaap en gingen alle sloten van de gevangenis open. Shri Krishna verscheen als goddelijke gedaante voor Devika en Vasudeva. Hij verzocht Vasudeva om het pasgeboren kind naar het huis van zijn vriend Nandraja in Gokul te brengen. Nandraja’s echtgenote was Yasoda, die later bekend werd als de liefdevolle pleegmoeder van Shri Krishna. Vasudeva verliet de gevangenis, met Krishna in zijn handen, en stak de Yamunu rivier over om in Gokul te komen. Vasudeva had vanwege de ontzettend wilde rivier moeite om vooruit te komen. Op een ogenblik verscheen Shri Vishnu’s slang Shesh Naag om Vasudeva te helpen de baby veilig over te laten steken. Eenmaal bij het huis van Nandraja aangekomen gaf Vasudeva hem de baby en verwisselde hem met een pasgeboren babymeisje. Vasudeva keerde in dezelfde nacht samen met het babymeisje terug naar de gevangenis. Toen de wrede Kans hoorde dat Devika haar achtste kind had gekregen, wilde hij ook deze baby doden. Toen hij het meisje vastpakte gebeurde er een mirakel. Het babymeisje gleed uit zijn handen en ze transformeerde in Durga Mata, die Kans waarschuwde over zijn ondergang. Op welke dag valt de viering? De viering van Krishna Janmashtami is afhankelijk van de Sanatan Dharm stroming die gevolgd wordt en de afspraken die daarin gemaakt zijn voor het berekeningen van de feestdag: Smartisme of Vaishnavisme. Volgens de Vedische astrologie werd Krishna geboren op de achtste dag (Krishna-Janam-Ashtami) van de donkere helft van de maand Bhadrapada, waarbij de maan het huis van Vrishabha (stier) betrad tijdens Rohini Nakshatra. Nu is het zo dat Ashtami en Rohini niet altijd met elkaar overlappen. Door deze verschillen heeft ieder Sampradaya (stroming) een ander acceptatiecriteria. De een stelt de periode van Ashtami als belangrijkste voorwaarde, terwijl de ander Rohini als belangrijkste acht. Er wordt gezegd dat diegene die Krishna Janmashtami viert en Shri Krishna vereert, gezegend zal worden met de kracht om altijd je bhakti te blijven te doen en daardoor ook nooit teleurgesteld zal voelen. Moge iedereen gezegend worden met de genade van Shri Krishna: Shubh Krishna Janmashtami!

Zondag 29 juni was alles wat je hoopt van een zomerse dag: zon, fijne mensen, goed eten en nieuwe dingen leren. Met zo’n 70 jongeren kwamen we samen op het strand van Kijkduin, bij het sfeervolle Boca Grandi, voor het Summer Social Event – het werd een dag om niet snel te vergeten!   Deze editie stond in het teken van Ayurveda : het eeuwenoude Indiase gezondheidssysteem dat lichaam, geest en levensstijl met elkaar verbindt. Voorafgaand het event konden de deelnemers met een korte dosha-test ontdekken of zij vooral kenmerken van Vata (lucht & beweging) , Pitta (vuur & energie) of Kapha (aarde & stabiliteit) in zich dragen. Op basis van deze uitslag werden de deelnemers opgedeeld in groepen. Deze groepen volgden afwisselend drie programmaonderdelen: een verdiepende Ayurveda-workshop door Anjani Ramdas van Primula Healing , het Dharma Quest spel over ethische keuzes en levensvragen , en een spel geïnspireerd op het bekende “Weerwolven van Wakkerdam” , maar dan natuurlijk met een Mijn Hindoeïsme  twist: Bhakts van Bhaktidhaam. Naast het inhoudelijke programma was er ruimte om elkaar beter te leren kennen, bij te praten en te genieten van het strand. Benieuwd hoe het was? Lees verder!   Opening en Fruitbar De dag begon met een ontspannen ontvangst aan het strand, waar de deelnemers verwelkomd werden met met lekkere vers fruit. Naast de verfrissende fruit zoals mango’s, blauwe bessen, aardbeien en zoete druiven stonden er kleine bordjes met subtiele aanraders zoals gebaseerd op je dosha, zoals: De lichte, frisse blauwe bessen helpen de zware aard van Kapha te balanceren. Voor Vata zijn aardbeien een aanrader: dankzij het vitamine C (ascorbinezuur) versterken ze het bindweefsel en de bloedvaten. Deze smakelijke tips vormden een luchtige introductie op het hoofdthema Ayurveda. Voorafgaand aan het event vulden deelnemers een korte vragenlijst in (een dosha-test  van ongeveer twee minuten) waarmee ze inzicht kregen in hun persoonlijke dosha: Vata (spreek uit "waat"), het lucht- en ruimte-element, staat voor creativiteit en beweeglijkheid Pitta (spreek uit "piet"), het vuur-element, vertegenwoordigt scherpte en ambitie Kapha (spreek uit "kaf"), een combinatie van aarde en water, staat voor stabiliteit en zorgzaamheid Wil je ook een verkorte dosha test doen? Klik hier voor ons dosha formulier Ayurveda Pubquiz De dag werd ingeleid door Anjani die op toegankelijke wijze de basisprincipes van Ayurveda toelichtte. Wat is het precies? Hoe beïnvloeden de elementen ons dagelijks leven? En hoe herken je je eigen balans of disbalans? Na de introductie volgde een leerzame pubquiz , waarin iedereen zijn kennis over Ayurveda en dosha’s kon testen. Door de interessante vragen en de duidelijke uitleg van Anjani leerden we op een leuke interactieve manier meer over Ayurveda en verrassende weetjes daarover. De deelnemers werden vervolgens op basis van hun dosha verdeeld in drie groepen die roulerend van onderdeel wisselden: Ayurveda workshop, Dharma Quest en Bhakts van Bhaktidhaam.    Ayurveda Workshop – verdieping per dosha Tijdens deze sessie werd de groep begeleid door Anjani, die per dosha specifieker inging op leefstijl, voeding, mentale kenmerken en valkuilen. Ook was er ruimte voor vragen en persoonlijke inzichten.   Dharma Quest Tijdens onze Dharma Quest game doken de deelnemers in een interactieve spelvorm rondom Dharma : onze morele verantwoordelijkheid. Via ethische dilemma’s als "Zou je werken voor een bedrijf dat niet strookt met je waarden?"  of "Kies je voor luxe als je weet wat het anderen kost?"  verkenden we hoe hindoeïstische concepten vandaag de dag nog steeds actueel zijn. De game leidde tot mooie inzichten en open gesprekken.   Bhakts van Bhaktidhaam In onze Mijn Hindoeisme variant van Weerwolven van Wakkerdam , het rollenspel met Bhakts & Rakshas waanden we ons in een afgelegen dorp waar devotie en misleiding elkaar kruisten. Onder begeleiding van ‘Narad Muni’, boodschapper van de goden, moest de groep proberen de zuivere Bhakts te beschermen tegen de sluwe Rakshas die zich als gewone dorpelingen hadden vermomd. Terwijl de zon langzaam zakte, laaide de spanning op. Wie was te vertrouwen? Wie hield iets achter? Spannend was het zeker! Tussen de sessies door én aan het eind van de dag genoten we samen van lekkere hapjes: heerlijke rijkgevulde wraps en frisse chaat zorgde voor de nodige energie op deze warme dag. Ook was er een toffe photobooth waarbij je leuke foto's kon maken en direct kon laten afdrukken! We kijken terug op een bijzondere event, waarin Ayurveda, Dharma, spel en gezelligheid samenkwamen. Onze dank gaat uit naar Anjani van Primula Healing, Chayenne Bahadoer van DC Creations voor de decoratie, en alle deelnemers en vrijwilligers die deze dag mogelijk hebben gemaakt. Tot bij het volgende event – en vergeet niet je dosha in balans te houden!

In de vorige artikelen over puja hebben we beschreven wat een puja is en bij welke stappen een pujari je helpt om een uitgebreide puja te verrichten. In dit artikel zullen we kort ingaan op welk nut een puja op jouw spiritualiteit kan hebben, hoe je een eenvoudige puja kunt doen, en delen we handige links en praktische tips. Mijn Puja Een puja kan iets heel persoonlijks zijn. Voor de een is het een manier om zelfbewustzijn te creëren, voor de ander een manier om de band met God te verdiepen en voor weer een ander is het een manier om dagelijks zijn of haar dankbaarheid te tonen aan God. Daarom kan een puja er voor iedereen anders uitzien en anders ervaren worden. Bespreek dit met elkaar (jong en oud) en deel je kennis en ervaringen. Dit kan helpen om je goed thuis te voelen bij jouw manier van puja doen. Het kan in het begin misschien veel en uitgebreid overkomen, maar je hoeft natuurlijk niet elke stap uit te voeren. Hieronder leggen we dat uit en geven we een van de manieren waarop je het op een eenvoudige manier thuis zelf zou kunnen uitvoeren. Wederom met de kanttekening dat je een puja niet elke dag hoeft te doen en dat je kunt er ook voor kiezen om een zeer beperkte aanbidding te doen bijvoorbeeld in de ochtend na het opfrissen of in de avond voor het slapen. Aangezien we niet elke dag een pujari thuis kunnen ontvangen is het ook mogelijk om zelf een kleine puja te verrichten. Veel hindoes doen elke ochtend een korte puja om daarna hun dag goed te laten verlopen. Het verrichten van een puja met liefde is vele malen belangrijker dan het uitvoeren van alle rituele stappen. Dit wordt ook in de Bhagavad Gita hoofdstuk 9 slokha 27 aangegeven: यत्करोषि यदश्नासि यज्जुहोषि ददासि यत् | यत्तपस्यसि कौन्तेय तत्कुरुष्व मदर्पणम् || Yat Karosi Yad Asnasi, Yaj Juhosi Dadasi Yat Yat Tapasyasi Kaunteya, Tat Kurusva Mad-arpanam Wat je ook doet, wat je ook eet, wat je ook offert of weggeeft en wat voor ascese (religieus geinspireerde levensstijl) je ook verricht, doe dat met liefde als een offer aan God. Bhagavad Gita, Hoofdstuk 9 vers 27 Hieronder zijn een paar handelingen welk toegepast kunnen worden voor het verrichten van een korte (dagelijkse) puja: Dhyaanam – Mediteren/concentreren Sta of zit tegenover de murti(‘s) met je gevouwen handen/ namaste houding, eventueel met bloem(en) tussen je handen, en concentreer op de murti die voor op het altaar staat. Reciteer een of meerdere mantra(‘s) die je kent b.v. Gayatri mantra, Tvameva Mata of God specifieke mantra. Bekijk onze mantra's pagina voor jouw favoriete mantra. Pushpam – Bloemen Zet de bloem(en) voor de murti(‘s) en vereer de devi of deva. Dhoopam – Wierook Steek een wierook aan en draai (kloksgewijs) rond de murti(‘s). Zorg ervoor dat je de wierook op afstand houdt en de ruimte goed ventileert, wegens de schadelijke effecten voor jouw gezondheid bij veelvuldig en onjuist gebruik ervan! Deepam – Diya Brand een diya aan en draai (kloksgewijs) rond de murti(‘s). Naivedyam – Voedsel offeren Neem een voedsel en zet het op een bord (gebruikelijk is een thali) wat bedoeld is voor het offeren aan Bhagwaan. Zet in bepaalde gevallen een tulsi blad (zie vorig artikel) bij dat spijs en offer aan God. Geofferd voedsel wordt ook wel prashad genoemd. Je kunt ervoor kiezen om alleen fruit en water te offeren. Aachaman – Water offeren Zet water in een kleine glas of lota en biedt het aan om te drinken door het laten vallen van druppels voor de murti. Dhyaanam – Mediteren/concentreren Met je gevouwen handen/ namaste houding reciteer je een afsluitende mantra. Tot slot sluit je af met driemaal AUM Shanti. In de Shrimad Bhagavad Gita (hoofdstuk 9 slokha 26) wordt aangegeven door Shri Krishna: पत्रंपुष्पंफलंतोयंयोमेभक्त्याप्रयच्छति | तदहंभक्त्युपहृतमश्नामिप्रयतात्मन: || Patrampuspamphalamtoyam Yo Me Bhaktyaprayacchati Tadahambhakty-upahrtamasnami Prayatatmanah Wanneer iemand Mij met liefde en devotie een blad, een bloem, een vrucht of wat water offert, dan zal Ik het aanvaarden. Bhagavad Gita, Hoofdstuk 9 vers 26 Zie ook deze video voor een simpele puja. Handige en praktische links Tegenwoordig zijn er vele handige apps en websites die je kunnen helpen bij jouw puja. Een website die zeer compleet is, is Drikpanchang.com Op deze website vind je de mantra's bij diverse (korte en uitgebreide) puja's en ook de astrologische tijden wanneer een puja het meest gunstig is of niet. Ook op hindoedharma.nl vind je in het Nederlands uitleg en mantra's bij algemene en specifieke puja's. Veel puja benodigdheden kun je in de supermarkt of toko kopen, maar niet alles. Door heel Nederland zijn er verschillende puja winkels, zowel online als fysiek. Deze winkels bevatten ook de specifieke benodigdheden en ook bijvoorbeeld kant en klare diya's, zodat je deze niet telkens zelf hoeft te maken. Zie hieronder een aantal puja winkels in de Randstad. Amsterdam: Bharat Lachmansingh, India Bazaar Den Haag: Bharat Kings, Vaishnovi, Vishnu Nagar Rotterdam: Laxmi Nagar Store, Vaishnovi Utrecht: Pooja Samaan Factory Online: Pooja Samaan.nl, Shiva Shop, Swetika Tot slot willen we deze reeks over puja eindigen door mede te delen dat een puja niet verplicht is. Het kan zeker helpen om te groeien op het spirituele pad en het pad van Bhakti (liefde voor God). We hopen jou hiermee te voorzien in de kennis omtrent puja en hopen dat je jouw puja met liefde kunt verrichten.

Puja's worden volgens een bepaalde volgorde uitgevoerd. Elk handeling heeft een symbolische betekenis. Het kan voorkomen dat in Nederland en Suriname verschillende pujari’s niet een eenduidige wijze voor het uitvoeren van een puja hebben. Het kan zijn dat de ene pujari een paar stappen anders doet dan de andere pujari. In onze beleving is de liefde waarmee je de puja doet vele malen belangrijker dan strak houden aan de volgorde van de handelingen. Naarmate je ervaring groeit in het uitvoeren van de handelingen, zullen ook de rituelen goed uitgevoerd worden, zodat het dienstbare effect bereikt kan worden. Er worden diverse uitzonderingen gemaakt bij de puja's van een bepaalde God. Zo is het gebruikelijk om geen Tulsi te offeren bij Ganesh en zal de voorkeur van de bloemkleur en type afhangen wie aanbeden wordt. Op al deze uitzonderen zullen wij in dit artikel niet verder op ingaan, maar zullen ons richten op de grote essentiële stappen tijdens de puja. Een standaard puja wordt ook wel Pancha Dev puja genoemd. Pancha betekend vijf en Dev wordt hier gerelateerd met bepaalde Goddelijke vormen. Pancha Dev puja is dus het concept om vijf Goddelijke vormen te vereren, namelijk Vishnu, Shiv, Ganesh, Durga en Surya. Er wordt aangegeven dat door het uitvoeren van de Pancha Dev puja men geluk, vooruitgang en vrede zal bereiken. De stappen zijn als volgt: Dhyaanam – Mediteren/concentreren op God Het is de bedoeling dat God in gedachten genomen wordt. Het denken aan en concentreren op God zuivert/reinigt de geest/gedachten van een persoon. Tijdens deze handeling worden bloemen geofferd. Bloemen representeren tijdens een puja onze ziel, hart en bewustzijn. Tevens representeert een bloem de vrijgevigheid en goedheid die we in ons innerlijk en in ons leven dienen te integreren. Een bloem staat ook symbool voor liefde. Aavaahanam – Aanroepen God wordt aangeroepen op het altaar. Aasanam – Plaats schenken God krijgt een zitplaats aangeboden. Deze handeling symboliseert de lotuszetel in het hart van diegene die de puja verricht. Paadhyam – Voeten wassen De voeten van God worden gewassen met Gangajal (water uit de Ganges). Arghyam – Handen wassen Het offeren van water om de handen te wassen. Aachaman – Water offeren Het aanbieden van water aan God om te drinken. Panchamrit – Wassing met 5 nectars Panchamrit is een mengsel van melk (1 cup), yoghurt (4 eetlepels), suiker (1 theelepel), honing (1 theelepel) en ghee (1 theelepel). Panchamrit (Pancha = vijf, Amrit = nectar). Daarnaast wordt er ook een of meerdere Tulsi bladeren toegevoegd. Zie hier een video hoe je eenvoudig Panchamrit kunt bereiden, link . Diverse voordelen voor jouw gezondheid worden toegeschreven aan het innemen van Panchamrit, zoals: versterken van je immuunsysteem, verbeteren van je geheugen en versterkt de fysieke kracht. Panchamrit symboliseert zuiverheid en eenheid. Daarnaast wordt Panchamrit gebruikt bij een Abhishek, een ritueel bad van een murti of bijvoorbeeld de Shivalinga. Snaanam – Water offeren om te reinigen Dit water dient als wassing en symboliseert de zuiverheid die ons karma moet hebben. Snaan is een reiniging en representeert het wegwerken van negatieve karma. Vastram – Schenken van kleding Het schenken van kleding representeert dat we ons verleden achter ons moeten laten en ons moeten vernieuwen. Net zoals hoe we oude kleding vervangen door nieuwe schone kleding. Het verleden is er om van te leren en niet om in te leven. Het heden is er om je ervaringen uit het verleden toe te passen door hetgeen wat je eerder hebt geleerd. We moeten leren van onze fouten om ze vervolgens niet nogmaals te maken en daarmee een goed en zuiver bestaan te leiden. Yagnopaveetham – Schenken van heilige draad De drievoudige draad wordt ook wel yagnopavita of janev genoemd. De yagnopavita is een symbool van geestelijke reinheid en symboliseert tevens hergeboorte. De symboliek hierachter is de boodschap dat we vruchten van vorige daden moeten isoleren en opnieuw moeten beginnen, met een schone lei. Het dragen van een yagnopavita betekent dat de drager ervan de Dharma wetten, richtlijnen en verantwoordelijkheden accepteert. De drie daden van dit draad hebben verschillende betekenissen: 3 Gunas Ze staan voor de drie guna’s, dat is de geaardheid der stoffelijke natuur: sattva = goedheid, rajas = hartstocht en tamas = onwetendheid/duisternis, ook wel voor de drie manifestaties van Purusha: Brahma (schepper, Rajoguna), Vishnu (instandhouder, sattoguna) en Shiva (vernietiger, tamoguna). Samen vormen deze guna’s Shakti (Durga): Maha Laksmi (Rajoguna), Maha Saraswati (sattogunna) en Maha Kali (tamoguna). 3 Vedamantras De drie soorten Vedamantras; Gyanakanda (kennis), Karmakanda (handeling) en Upasanakanda (verering) 3 Rina's De drie rina’s (“schulden”, algemene verplichtingen): aan de Bhagwaan (godheden), pitra’s (voorvaderen) en rishis (zieners). Chandanam – Schenken van sandelhout Het sandelhout straalt een zoete geur uit, daar waar het op een hard oppervlak geschuurd wordt en kan er een pasta van gemaakt worden. Chandan geeft rust en verhoogd daarmee spiritualiteit. Diverse verhalen vertellen dat Rama en Krishna deze chandan op hun huid smeerden. De tilak (stip of streep met chandan) wordt gezet op de plaats tussen de wenkbrauwen. Deze staat bekend als de agya chakra, het derde oog of de plaats van verborgen wijsheid. Deze verborgen wijsheid dient men te activeren door hierop te mediteren. Sindhuram – Schenken van vermiljoenpoeder Sindhur symboliseert overgave aan God en symboliseert de eeuwige verbondenheid met Paramatma. De rode kleur verwijst naar de moederlijke liefde van God en daarmee ook naar onvoorwaardelijke liefde/bhakti. Daarnaast verwijst het ook naar voorspoed/ kleurrijke leven. Haridraa – Kurkuma ofwel gelewortel Hardi heeft de kleur van vuur. Dit vuur kan alle wereldlijke wensen verbranden. Dit is wat wij ook dienen te doen. Tevens is hardi geneeskrachtig en behoedt het ons dus van infecties en ziektes en staat het voor eengezond leven. Gandham – Geur Dit staat voor onze reuk, de geur die we waarnemen. Deze symboliseert ook ons doorzettingsvermogen. Geur doordringt alles en zo moet ons doorzettingsvermogen ons ook drijven. Door deze geur te offeren, verbinden we onze zintuigen met God. Het verspreiden van de geur duidt aan dat God, allesdoordringend is en dat Hij het hele universum vult met Zijn levende aanwezigheid. Het herinnert ons aan deze waarheid. Akshatam – Gewassen hele korrels rijst Dit ongebroken rijst symboliseert dat onze bhakti net zo ongebroken dient te zijn als de rijst. Bhakti is niet alleen liefde voor God, maar ook voor al het Goddelijke in de gehele kosmos. Onze liefde voor de schepping dient dus universeel en ongebroken te zijn. Doorvam – Duba-gras ofwel Bermudagras Doorva symboliseert eeuwige liefde en zorg. Het droogt nooit op. Met een beetje water wordt het weer groen. Zo dient onze liefde en zorg voor de schepping te zijn. Duba gras staat tevens symbool voor eenheid en respect. Dubagras heeft knoopjes (eenheid) en groeit laag bij de grond (nederigheid en buigzaamheid). Duba-gras is extra geliefd bij Ganesh. Pushpam – Bloemen Bloemen symboliseren ons bewustzijn, hart en ziel. Bloemen zijn zacht en rustig van aard en maken anderen blij. Ze symboliseren als het ware de vrijgevigheid en hartelijkheid die we in ons innerlijk en in ons leven dienen te realiseren. Daarnaast staan bloemen ook voor liefde en toewijding. Bepaalde bloemensoorten en kleuren krijgen de voorkeur bij de puja's van verschillende devi en devta's. Bloemensoorten: anjers, chrysante, afrikaantjes. Wit: Shiva, Geel: Ganesh, Vishnu, Krishna, Rama Rood: Lakshmi, Durga, Hanuman. Deze soorten en kleuren zijn geen verplichting, maar worden vaak aangeraden. Dhoopam – Wierook Wierook staat net als bij Gandham voor onze reuk, de geur die we waarnemen. Dhoopam helpt om een spirituele omgeving te creëren en onze aandacht op de puja te houden. Ook zorgt wierook voor het zuiveren van de lucht, doden van bacteriën, helpt het tegen hoofdpijn en verbetert de slaap. De wierrookstokjes (aggarbatti) worden net als bij een diya drie of vijfmaal omcirkelt (met de klok mee) om de murti. Let op dat verschillende wierookstokjes ook giftige stoffen bevatten en dat veelvuldig gebruik hiervan negatieve effecten op je gezondheid kunnen hebben. Zorg ervoor dat de wierookstokjes niet te dichtbij staan en de ruimte voldoende geventileerd wordt. Deepam – Diya Het licht van de Diya symboliseert ons zicht, zowel uiterlijk als innerlijk. Door het licht wordt het duister verdreven en krijgen we dus een betere darsan (zicht) van het goddelijke in de godheden en de rest van de schepping. Tijdens deze handeling wordt zicht geworpen op de kwaliteiten en eigenschappen van de godheid. Zo worden we herinnerd aan de leringen van God, waardoor we innerlijke verlichting krijgen. Het branden van ghee (boterolie) duidt aan dat het individuele ego net als de ghee smelt en de jivatma (individuele ziel) één wordt met het opperste Licht. Diya heeft drie kwaliteiten: 1. Licht verdrijft de duisternis = onwetendheid 2. Vlam gaat altijd omhoog = ontwikkeling 3. Vlam geeft warmte = liefde Zie hier een video waarin verschillende type diya's gemaakt worden Rituphalaani – Vruchten offeren (prashad) Deze vruchten worden door God gezegend en zo worden ze voeding voor de geest. De vruchten die we offeren zijn zuiver van aard en dragen dan ook bij aan een zuiver bewustzijn. Het symboliseert amrit (nectar) voor zowel het lichaam als geest. Naivedyam – Voedsel offeren (prashad) Het voedsel (meestal zoetigheid of fruit) wordt door God gezegend. Het voedsel dat we offeren is zuiver van aard en draagt dan ook bij aan een zuiver bewustzijn. Het symboliseert amrit (nectar) voor zowel het lichaam als geest. Shri Krishna leert ons in de Bhagvad Gita, dat wij altijd zuiver voedsel bij het vereren van God dienen te gebruiken. Voedsel heeft namelijk een sterke invloed op ons lichaam, onze gedachten en handelingen. Zonder voedsel kan ons lichaam niet functioneren. Niet alleen het type voedsel, maar ook de hoeveelheid is van groot belang. Gezond en zuiver voedsel verlengt ons leven en zorgt ervoor dat we gezond, sterk, gelukkig en altijd vrolijk blijven. Door zuiver voedsel te offeren aan God tijdens een Puja of andere gelegenheid, vragen wij God om ons lichaam en ziel sterk te houden. Aangezien wij God dankbaar zijn voor alle voedsel dat wij mogen nuttigen, offeren wij eerst ons voedsel in de vorm van prashad. Bij verschillende vormen zoals bij Vishnu, Krishna en Rama, wordt ook een Tulsi bladeren geofferd en bij Ganesh en Shiva wordt geen Tulsi bladeren geofferd. Net als bij voorkeuren van bloemen, wordt er bij prashad ook vaak een voorkeur gegeven bij verschillende devi en deva's. Mohanbhog : Vishnu, Krishna, Rama. Laddoo : Ganesh. Rooth : Hanuman. Lapsi Roti : Durga. Mitha bhaat : Lakshmi. Panjiri : Shiva. Na Naivedyam komt altijd Aachmaneeyam (zie stap 6), zodat de mond wordt gereinigd. Taamboolam – Paanblad offeren met geraspte betelnoot erin en een kruidnagel erdoorheen Betelblad staat symbool voor het tevreden zijn met deze wereld. Ook wordt het geschonken als reiniging voor de mond. Hierin vouwen we geraspte betelnoot. Dit is goed voor de gezondheid, zowel fysiek als geestelijk. Kruidnagels zijn ook goed voor de gezondheid. Dakshinaam – Geld schenken Daskhina wordt geschonken vanuit respect en dank. Ook geeft het ons bewustwording dat al het materialisme niet van ons is. Pushpaanjalim – Laatste eer, handvol bloemen offeren Een laatste eer voor God. Hiermee eindigen we als het ware de puja. Met het offeren van de bloemen offeren we onze negatieve eigenschappen – egoïsme, gehechtheid, ijdelheid, waanidee, arrogantie, vijandschap, verontrusting, boosaardigheid, gierigheid enzovoorts op. Hiervoor in de plaats integreren we ahimsa (geweldloosheid), zelfbeheersing, genade, vergiffenis en kennis. Havan Na de puja's bij de murti's wordt er ook vaak een vuur ritueel met een havankund gedaan. Havan, ook bekend als homa of homam, is een Sanskriet woord dat verwijst naar elk ritueel waarbij offers worden gebracht in een gewijd vuur. Het woord komt van het Sanskriet stamwoord hu, wat 'aanbieden' of 'aanbieden' betekent. Er wordt aangenomen dat de regelmatige beoefening van havan zuivering en transformatie brengt voor het individu en de omgeving. Katha Na het verrichten van alle bovengenoemde handelingen wordt er ook een katha (leerlijke verhaal) verteld door de pandit. Katha gaat over leerzame en in het hededaagse leven toepasbare zaken met als reflectie naar de geschriften. En vervolgens wordt er dan een aarti gedaan. De meest bekende aarti wat wordt gezongen is Aum Jay Jagdish Hare . Aarti wordt aangeduid als brandende diya in je rechterhand, waarmee je kloksgewijs een cirkelende beweging maakt van de gehele vorm van God. Op onze aarti’s pagina kun je verschillende aarti's van elke devi of deva vinden. Shanti Mantra Om de puja helemaal af te sluiten wordt een Shanti Mantra gereciteerd. ॐ द्यौ: शान्तिरन्तरिक्षँ शान्ति: पृथ्वी शान्तिराप: शान्तिरोषधय: शान्ति: वनस्पतय: शान्तिर्विश्वे देवा: शान्तिर्ब्रह्म शान्ति: सर्वँ शान्ति: शान्तिरेव शान्ति:, सा मा शान्तिरेधि ॐ शान्ति: शान्ति: शान्ति: AUM Dyauh Santir-Antarikssam Shantih Prthivii Shantir-Aapah Shantir-Ossadhayah Shantih Vanaspatayah Shantir-Vishve-Devaah Shantir-Brahma Shantih Sarvam Shantih Shantireva Shantih Saa Maa Shantir-Edhi AUM Shantih Shantih Shantih Laat er vrede zijn in de lucht en in de ruimte (tussen aarde en lucht) Laat er vrede zijn op aarde, in het water en bij in de planten Laat er vrede zijn in Goden (die de verschillende elementen van de natuur vertegenwoordigen) Laat er vrede zijn in het absoluut bewustzijn Vrede dringt overal door; buiten en binnen; Moge vrede je leven vervuld maken Afsluitend met de Shanti mantra gaan we in het volgend artikel een korter en eenvoudig stappenplan delen hoe je zelf een puja kan verrichten en een aantal praktische tips.

Waarschijnlijk heb je al eerder van een puja gehoord, of zelfs een puja gedaan. Met puja wordt een ceremonie of ritueel binnen het hindoeïsme bedoeld. Hindoes aanbidden het Goddelijke (Bhagwaan) op verschillende momenten en manieren: tijdens Sanskaars, op feestdagen maar ook als onderdeel van een ochtendgebed. Er wordt aangegeven dat het verrichten van een dagelijkse puja liefde, harmonie, geluk, rust, vrede met zich meebrengt. Maar wat is een puja? Wat betekenen alle rituelen en handelingen tijdens een puja begeleid door een pujari? Hoe kun je zelf een puja doen? In de komende artikelenreeks zullen we deze vragen beantwoorden. Wat is Puja? Puja (spreek uit: poe - dja) bestaat uit twee woorden 'Pu’ betekent zuiveren of reinigen en ‘Ja’ betekent geboorte. Door het verrichten van puja reinig je je lichaam, geest en intellect en neem je als het ware elke keer een nieuwe geboorte. Door middel van een puja, verrichten we handelingen vanuit dienstbaarheid en verering naar een ander, bijvoorbeeld een Goddelijke manifestatie (Bhagwaan) zoals Vishnu, Shiva, Durga. Puja is een ceremonie/ritueel waarbij we offers brengen aan God om zegeningen of geluk te ontvangen. Een puja wordt ook gezien als het ‘verzorgen’ van God; God wordt eerst aangeroepen, daarna gebaad en gekleed, gevolgd door het aanbieden van voedsel en afgesloten met een afscheid. Tijdens een puja reciteren we heilige verzen of mantra's die ons helpen om verbinding te maken met het Goddelijke met als doel God en onze geest in een vredige toestand te brengen. Puja wordt verricht met een zuiver hart, puurheid en/of reinheid en een open verstand, zodat je het effect van de puja tot je kunt nemen. Het wordt uitgevoerd om je in harmonie te houden met de kosmische krachten. Door een puja te verrichten worden gedachten en vibraties van spirituele krachten om jou heen gecreëerd. Deze spirituele krachten zorgen ervoor dat de negatieve invloeden in jouw leven worden verwijderd en dat je omringd wordt met positieve energieën die je lichaam, geest en ziel zuiveren en harmoniseren. Een puja zorgt er ook voor dat er positieve energieën in je omgeving worden gecreëerd. Pujari of pandit Traditioneel gezien worden puja’s in een mandir of thuis door een pujari begeleid en uitgevoerd. Vaak wordt deze persoon ook pandit genoemd. Het woord pandit betekent een geleerd persoon. Vandaar dat een pujari de benaming pandit ook krijgt, maar andersom zou niet hoeven te gelden dat elke pandit een opgeleide pujari is. Pujaris zijn diegene die dat deel van de heilige geschriften (Karmkaand) hebben bestudeerd waarin uitgelegd wordt hoe en wanneer een puja gedaan moet worden en kennis hebben opgedaan waardoor zij jou kunnen begeleiden tijdens het verrichten van een puja. Een pujari helpt je ook om de betekenis van de rituelen/ handelingen te begrijpen zodat het met grootste vertrouwen en liefde uitgevoerd kan worden. Een standaard puja begeleid door een pujari of een puja tijdens een bepaalde Sanskaar (zoals Vivah Sanskaar) bevatten veel overeenkomende handelingen en opeenvolgende stappen. Maar soms zijn er ook bepaalde handelingen als onderdeel van die puja nodig, die bij een andere puja niet nodig zijn. Dat is afhankelijk van de reden en het gewenste doel van de verrichte puja. Zo worden er ook (meerdaagse) yagya (spreek uit: yagya, met de y van yes en g van good) georganiseerd. Een yagya wordt uitgevoerd om een positief effect te verkrijgen en om de natuur zo goed mogelijk te ondersteunen. Het doel van een yagya is het bevorderen van harmonie zodat jij en of je medepersonen de positieve effecten van het leven kunnen door lopen. Kun je ook zelf een puja doen? Het is niet noodzakelijk om een puja alleen met een pandit te doen. Je kunt zelf ook verdiepen in de handelingen en de mantra’s die bij een puja horen. Daarnaast kunnen de puja's bij een Sanskaar of een plechtigheid in de mandir vaak langer dan een uur duren en kun je ook zelf thuis een verkorte versie uitvoeren omwille van jouw dagelijkse of wekelijkse beschikbare tijd. Een simpel ochtendgebed waarbij je je richt tot God, een bloemetje offert of een mantra reciteert, is ook een vorm van een puja. In het volgend artikel zullen we ingaan op alle handelingen bij een uitgebreide puja om vervolgens in het laatste artikel een kortere en eenvoudige puja stappenplan te delen.

Op de volle maan van de vierde Hindoeïstische maand Ashadha wordt Guru Purnima gevierd. Op deze dag worden alle guru’s vereerd en aanbeden door discipelen (leerlingen). Wat is een guru eigenlijk? Hoe is Guru Purnima ontstaan? En hoe kunnen we het vieren? In dit artikel gaan we in op deze bijzondere dag en wat we er allemaal van kunnen leren. Wat is een guru? Een guru wordt vaak simpelweg vergeleken met een leraar/lerares. Een guru is een leraar/lerares waar je naast waardering voor het vak wat hij/zij doceert, ook waardering hebt voor de ondersteuning die je krijgt buiten het klaslokaal. Zo’n persoon wordt, vooral in India, als een guru gezien. Tegenwoordig wordt de term guru of ‘goeroe’ in een aantal vakgebieden, zoals ICT en management, ook gebruikt voor bekende personen van wie de meningen een hoog aanzien genieten. Zij staan vooral bekend om hun vakdeskundigheid en het delen van hun kennis en expertise aan hun volgers. Echter, als we deze term belichten vanuit het hindoeïsme, wordt er met een guru iets anders bedoeld. Het woord guru is afgeleid uit twee woorden uit het Sanskrit; gu en ru. ‘Gu’ betekent duisternis en ‘ru’ betekent vernietiger. Een guru staat dus voor diegene die de duisternis vernietigt en verlichting kan geven. Oftewel een spirituele gids wie zijn leerlingen ‘verlicht’ met zijn kennis en leringen. Het woord guru is afgeleid uit twee woorden uit het Sanskrit; gu en ru. ‘Gu’ betekent duisternis en ‘ru’ betekent vernietiger. Geschiedenis van Guru Purnima Er zijn verschillende verhalen geassocieerd met de viering van Guru Purnima. Volgens de Yogische traditie was het op deze dag dat Shiva de allereerste guru werd. Ongeveer 15.000 jaar geleden vertrok Shiva met buitengewone natuurlijke gaven naar de Himalaya gebergtes om een lange periode te mediteren. Toen Shiva, na een lange periode van transcendente meditatie, zijn ogen opende, vroegen zeven heilige mannen aan hem wat hij onderging tijdens zijn meditatie. Shiva ging niet in op hun vraag en sloot zijn ogen weer. Nadat hij 84 jaar later wederom zijn ogen opende zag hij dat dezelfde zeven mannen nog steeds voor hem stonden. Toen Shiva bewust werd van hun behoeftes aan wijsheid, bracht hij zijn kennis over aan de zeven mannen, die vervolgens de bekende Sapta Rishis ( zeven heilige ) werden. Dit gebeurde op een volle maan, waarbij Shiva de eerste guru werd. Deze bijzondere volle maan staat dan ook bekend als Guru Purnima. Een ander verhaal dat gerelateerd is aan Guru Purnima is de geboortedag van Krishna Dvaipayana Vyasa, ook wel bekend als Veda Vyasa. Veda Vyasa wordt gezien als de literatuurincarnatie van Vishnu. Hij staat bekend om zijn waardevolle vastlegging van de heilige geschriften. Zo bracht Veda Vyasa structuur aan in de vier Veda’s, legde hij de epische Mahabharat en de Bhagavad Gita vast, creëerde hij de fundering voor veel Purana’s ( oude hindoevertellingen ) en de uitgebreide encyclopedie van de heilige hindoegeschriften. De geboortedag van Veda Vyasa wordt gevierd voor zijn enorme bijdrage die hij als guru aan de wereld heeft gegeven. Betekenis van Guru Purnima Guru Purnima wordt gevierd om onze guru’s, die de duisternis in onze geest vernietigen, te vereren. Alle heilige geschriften van het hindoeïsme geven de belangrijkheid van guru’s en de buitengewone relatie tussen een guru en zijn shishya (leerling) aan. Een oude Sanskrit gezegde ‘ Mata Pitah Guru Daivam’ , geeft aan dat de eerste plek behoort tot de moeder, de tweede tot de vader, de derde tot de guru en de vierde tot God. Om deze reden worden leraren en guru’s dan ook vaak op een hogere plaats gerangschikt dan God. Guru Purnima is een dag van dankbaarheid. Op deze gunstige dag bedanken we onze guru’s voor het delen van hun kennis en wijsheid. Een manier om dankbaarheid te tonen voor onze guru’s is door de waardevolle kennis die wij van hen hebben geleerd, met anderen te delen zodat deze kennis ook blijft voortbestaan. Op Guru Purnima wordt niet één specifiek leraar of guru geëerd. Op deze dag probeert men respect te tonen voor alle spirituele en academische guru’s die de mensheid helpen om zichzelf te ontplooien. Hoe vieren we Guru Purnima? Er zijn verschillende manieren om Guru Purnima te vieren. Veel leerlingen vasten op deze dag door geen zout, rijst en graanproducten te eten. Je kan ook puja’s verrichten door bloemen en/of prasad te offeren aan je guru altaar. Een ander zeer respectvolle manier om je dankbaarheid voor je guru te tonen is door Guru Dakshina te geven. Guru Dakshina is een vorm van een gift ter ere van de dienstbaarheid van je guru voor het delen van al zijn spirituele kennis . Je zou als leerling op deze dag bijvoorbeeld een cadeau of een donatie aan je guru kunnen geven. Door deze gift van liefde erkennen we de transformerende kracht van de guru's genade en lessen in ons leven. We drukken er ook onze wens mee uit de mensheid te verheffen door te helpen deze lessen wereldwijd beschikbaar te maken. Tot slot zou je de volgende mantra kunnen reciteren: गुरुर्ब्रह्मा गुरुर्विष्णु र्गुरुर्देवो महेश्वरः गुरु साक्षात परब्रह्मा तस्मै श्रीगुरवे नमः Guru Brahma, Guru Vishnu, Guru Devo Maheshwara Guru Sakshat, Param Brahma, Tasmai Shri Guravay Namah Guru is de Schepper (Brahma), Guru is de Beschermer (Vishnu), Guru is de Vernietiger (Mahesh/Shiva). Guru is de Absolute. Guru, ik buig voor U. De leraar is als Brahma want hij wekt kennis in ons op, als Vishnu want hij stuurt de ideeën/kennis in onze geest naar het juiste pad, en als Maheshvar (Shiva) want hij vernietigt de onjuiste voorstellingen die aan onze kennis kleven en geeft ons inzicht in het wenselijke pad. Zo is de leraar als onze hoogste God en wij bidden tot onze leraar en tonen hem respect. De guru is degene die de duisternis van onwetendheid van de leerling verwijdert. Een guru is als een stralende vlam van een olielamp. Om de duisternis in een leerling te verwijderen, moet zijn interne lamp worden aangestoken. Hiervoor is de lamp van de guru nodig. Als we de nodige inspanningen leveren, zullen de deuren van goddelijke genade zeker opengaan. Mogen iedereen de kracht en zegening hebben om die genade te ontvangen. Shubh Guru Purnima!

Kom op zondag 29 juni naar onze HindYou Summer Social – Ayurveda Edition ! Op het strand van Kijkduin ontdek je samen met andere jongeren (16–35 jaar) op een relaxte én interactieve manier de wereld van Ayurveda. Door middel van leuke games, interessante workshops en een laagdrempelige pubquiz leer je meer over voeding, beweging en balans, allemaal afgestemd op jouw dosha . Sluit de dag af met hapjes, schaafijs, fijne gesprekken en zomerse vibes aan zee. Wat kun je verwachten? 🌿  Ayurveda Pubquiz : Doe mee aan een gezellige quiz in teams en ontdek spelenderwijs de basis van Ayurveda en allerlei leuke weetjes over voeding en lifestyle. 🔍  Dosha‑test en workshop : Ontdek of jij een Vata, Pitta of Kapha–type bent en ga samen met andere jongeren aan de slag met voeding, beweging en mentale balans. Je krijgt praktische tips, lekkere recepten en kleine challenges om thuis uit te proberen. Dit alles onder begeleiding van Anjani Ramdas van Primula Healing . 🎲  Dharma Quest : In kleine groepen ga je de uitdaging aan en je leer meer over het hindoeïsme via leuke spellen, opdrachten en challenges. 🃏 Weerwolven Game: Samen met een groep gaan we een Mijn Hindoeïsme editie van het weerwolven spel spelen. Ben jij een Rakshas (demoon) of ben jij een Bhakt (toegewijdene)? Wie blijft er over en wint de game? 🌅 Socializen : En natuurlijk sluit je de middag relaxed af met good vibes, schaafijs, hapjes en nieuwe vriendschappen op het strand. Praktische info            Datum: Zondag 29 juni 2025    Tijd: 14:00 – 17:00 (inloop 13:45)    Locatie:    Boca Grandi, Strand Zuid 18, 2554 ZZ Den Haag Gratis parkeren bij de boulevard, OV‑halte Kijkduin Strand op 5 min lopen    Tickets:   €5,- (incl. hapjes & drankjes)    Doelgroep: Jongeren 16‑35 jaar    Dresscode:  Beach casual—wees voorbereid op zon én beweging!  UITVERKOCHT Er waren helaas een beperkt aantal plaatsen beschikbaar! Je kunt jezelf op de wachtlijst zetten, via deze link. Anders verwelkomen we je graag op een volgend event, tot dan!  Event Team Mijn Hindoeïsme