In het laatste artikel van deze reeks over Bhakti gaan we het hebben over de beleving van Bhakti. We hebben eerder de diverse vormen van Bhakti besproken en de verschillen daarin. Ook de beleving van Bhakti (Bhava) kun je op verschillende manieren ervaren. Hier gaan we verder op in en tot slot eindigen we met het belang van Bhakti.
Bhakti Bhava
Een bekende mantra is AUM Tvameva Mata Cha Pita Tvameva; ‘God U bent mijn moeder, U bent mijn vader.’ Welke band heeft iemand nu met God? Iedereen creëert zijn eigen band met God. Zoals de band met je ouders anders is dan die met je beste vriend, zo ervaart iedereen de band met God anders. Om ons op weg te helpen worden er 5 Bhava’s (vorm van liefde op basis van het type relatie) van Bhakti beschreven. Afhankelijk van je gesteldheid en je emotionele behoefte, kun je jouw Bhakti met een van deze Bhava’s versterken:
Santa Bhava Santa Bhava, is een vorm van liefde die Rishi’s (kennisrijke personen) en Sants (heiligen) bezitten om God te bereiken door meditatie en onthechtheid aan de materiële wereld.
Dasya Bhava Dasya Bhava, is een vorm van liefde die past bij een dienaar, die al zijn handelingen zal uitvoeren in naam van God. Deze handelingen staan natuurlijk in één lijn met alle kernbeginselen uit het hindoeïsme. Het beste voorbeeld hiervan is Shri Hanuman Ji. Zijn hele leven stond in het teken van het dienen van Shri Rama. Dit maakte hem enorm geliefd bij Shri Rama, die hem zelfs in de relatie gelijkwaardig acht als aan zijn broers.
Sakhya Bhava Sakhya Bhava, is een vorm van liefde die gevormd wordt door een bevriende relatie met God. De meest bekende voorbeelden zijn Arjuna en Sudama. Zo een band met God ontwikkelen is niet eenvoudig, omdat in een vriendschapsband de relatie gelijkwaardig is. In de Mahabharata waren Arjuna en Sudama ook echt vrienden van Krishna. Ware vriendschap is tijdloos en kent een bijzonder sterke liefdesband, die zelfs Shri Krishna in relatie tot Sudama heel mooi heeft laten zien.
Een kort verhaal over de vriendschap van Krishna en Sudama, kun je in dit filmpje vinden.
Vatsalya Bhava Vatsalya Bhava, is een vorm van liefde die we waarnemen zoals bij een moeder en haar kind. Dit hebben Shri Rama en Shri Krishna laten zien bij hun moeders Kausiliya en Yasodha. De liefde wordt aan God gegeven op een wijze waarop men zijn/haar eigen kind de liefde zou geven.
Madhura Bhava Madhura Bhava, is een vorm van liefde als we ervaren zoals in een liefdesrelatie met je partner. De Gopis (herdersmeisjes) hadden deze band met Krishna.
Iedereen beleeft Bhakti op zijn of haar eigen manier. Als een van deze Bhava's bij jou past, kan het helpen om meer te weten te komen over de genoemde personen, die beschreven zijn bij de genoemde Bhava. Zo kun je jouw Bhakti verder ontwikkelen.
Bhakti Sutra en Bhagavad Gita over Bhakti
Wellicht is de (Narad) Bhakti Sutra minder bekend. Dit is een vertelling van Narad muni (een wijze goddelijke geleerde, gecreëerd door Brahma). Er wordt binnen verschillende stromingen (ISKCON, Art of Living) uitgebreid gesproken over de Bhakti Sutra omdat deze Sutra een bhakt helpt om zijn/haar bhakti te ontwikkelen. Er bestaan verschillende versies met uiteenlopend commentaar, maar de kern van het verhaal is gelijk. Een van de oudste versies is van Adi Shankaracharya (A.D. 788-820). De Bhakti Sutra beantwoordt uitgebreid diverse vragen over Bhakti, zoals:
Wat is Bhakti?
Waarom is het pad van Bhakti superieur
Methoden waarmee Bhakti uitgeoefend kan worden
Kenmerken van een pure devoot (Bhakt)
Bereiken van Pure Bhakti
In het onderdeel geschriften zullen we uitgebreid stil staan bij de Bhakti Sutra van Narada Muni. Zie hier een volledige vertaalde versie van de Bhakti Sutra.
In de Bhagvad Gita beschrijft Krishna aan Arjuna de kracht van bhakti yoga (spreek uit jog, met een g als in ‘good’), naast de andere yoga’s: karma (handelen) yoga en jnana (kennis) yoga. Het pad van bhakti yoga is de meest eenvoudige weg naar God. Men hoeft geen jarenlange puja’s (rituelen) te verrichten, noch enorm veel kennis op doen, maar puur het pad van bhakti te volgen. Dit legt Shri Krishna uit in hoofdstuk 18 van de Bhagvad Gita en belooft ons het volgende:
मन्मना भव मद्भक्तो मद्याजी मां नमस्कुरु | मामेवैष्यसि सत्यं ते प्रतिजाने प्रियोऽसि मे || man-mana bhava mad-bhakto mad-yaji mam namaskuru mam evaishyasi satyam te pratijane priyo ‘si me Denk altijd aan mij, wees mij toegewijd, aanbid mij en breng mij eerbetoon. Als je dat doet, kom je zeker naar mij toe. Dit is mijn belofte aan jou, want je bent mij erg dierbaar. Bhagavad Gita Hoofdstuk 18 vers 65
In hoofdstuk 12 legt Shri Krishna het pad van Bhakti beknopt uit en dit hoofdstuk bestaat uit 20 verzen. Klik op de link voor een uitgebreidere uitleg per sloka (vers). We zullen op de pagina Geschriften uitgebreider ingaan op de lessen en kennis uit de Bhagavad Gita.
De teksten uit de Bhagvad Gita geven je een handleiding (theoretisch kader). Daarnaast zijn er vele voorbeelden en verhalen in de geschriften van personages die ons laten zien wat de hoogste vorm van bhakti is: Hanuman Ji, Sudama, Sabari Mata, Bhakt Prahlad enzovoorts. De focus ligt niet op het uitvoeren van puja’s en rituelen of geschreven handelingen uitvoeren, maar op je Bhava (beleving) en Bhakti die je hebt bij het uitvoeren van deze handelingen. Op deze manier kun je God ervaren en raken.