Makar Sankranti, Maghi of simpelweg Sankranthi is een festival binnen het hindoeïsme gewijd aan Surya (zon) devta. Het vindt elk jaar plaats in de maanmaand Magha, die overeenkomt met de maand januari in de Westerse kalender. Het is de dag waarop de zon naar Makara Rashi (Steenbok) overgaat met als gevolg het einde van de winterzonnewende en het begin van langere dagen. Tevens is het in India de dag waarop de oogst gevierd wordt. De meeste feestdagen in het hindoeïsme wordt bepaald door de maancyclus. Makar Sankranti daarentegen is een van de weinige hindoefeestdagen die plaatsvindt volgens de zonnecyclus en daarom valt het bijna elk jaar op dezelfde datum, namelijk 14 januari.
आदित्यस्य नमस्कारं ये कुर्वन्ति दिने दिने | आयुः प्रज्ञा बलं वीर्यं तेजस्तेषां च जायते ॥ Aadityasya Namaskaaraan, Ye Kurvanti Dine Dine Aayurpragyaabalam Veeryam, Tejasteshaam Cha Jaayate. Zij die dagelijks (Dine Dine) de zon (Aditya) groeten (Namaskaaraam), verkrijgen een lang leven (Aayu), wijsheid (Pragyaa), kracht (Bala), energie (Veerya) en scherpte (Teja).
Viering
Tijdens Makara Sankranti vinden vele sociale festiviteiten plaats, zoals het ophangen van kleurrijke decoraties, het houden van melas (kermissen) gepaard met dansen, vliegeren, vreugdevuren en feesten. Velen gaan naar heilige rivieren of meren en baden in een ceremonie om de zon te eerbieden en te bedanken. Elke twaalf jaar, wat een volledige omwenteling van Jupiter rond de zon markeert, vieren de hindoes Makar Sankranti met een van 's werelds grootste massale bedevaarten (Kumb Mela), met naar schatting 40 tot 100 miljoen mensen die het evenement bijwonen. Het wordt gevierd in een cyclus van ongeveer 12 jaar op vier bedevaartsoorden: in Allahabad (Prayag), dat is waar de Ganga-Yamuna en Sarasvati rivieren samenvloeien, Haridwar (Ganga), Nashik (Godavari) en Ujjain (Shipra). Baden in deze rivieren is een middel om prayascitta (verzoening, boete) te doen voor gemaakte fouten uit het verleden. Het festival wordt gekenmerkt door een rituele duik in de heilige rivieren. De omvang en schaal van het evenement hebben ertoe geleid dat het is opgenomen als een immaterieel cultureel erfgoed van UNESCO. Buiten India wordt Makar Sankranti op een eenvoudigere manier gevierd. Er wordt door diverse organisaties een Surya Namaskar Yagja gehouden. Men komt dan bij elkaar en verricht een Surya puja gevolgd door meerdere keren de Surya Namaskar (Zonnegroet).
BijZONder
Surya (de zon) is een van de hemellichamen en de belangrijkste bron van energie voor alle levende wezens op aarde. Om deze reden heeft Surya Devta binnen het hindoeïsme een prominente plaats en wordt hier veel symbolische waarde aan gehecht. De zon geeft energie aan iedereen en staat daarom symbool voor gelijkheid, maar ook voor onbaatzuchtig handelen. De zon staat op ongeveer 150 miljoen kilometer afstand van de aarde. Dit staat ook in de eeuwenoude Hanuman Chalisa (Jug sahastra yojan) en de afstand is bekend met het heilige getal 108 in het hindoeïsme. Zo wordt beschreven dat de afstand tussen de aarde en de zon 108 maal de diameter van de zon is.
जुग सहस्त्र योजन पर भानू । लील्यो ताहि मधुर फल जानू ।। Jug sahastra yojan par bhánú, Lílyo táhi madhur phal jánú. De zon, een afstand van duizenden yojans verwijderd, hebt U ingeslikt, hem voor een lekkere vrucht aanziend. Hanuman Chalisa, regel 18
Ondanks de verre afstand, bereikt de ongeëvenaarde levensenergie en warmte van de zon ons allemaal. Zonder de zon kan een plant niet groeien en functioneert ons lichaam ook minder goed (vitamine D tekort). Het is ook wetenschappelijk bewezen dat vitamine D (ookwel de zon-vitamine) ons immuunsysteem versterkt. Vooral in de wintermaanden en nu door bijvoorbeeld het vele thuiswerken gedurende de corona maatregelen, is het belangrijker dan ooit om vaker zelf die stap “naar de zon” te zetten. Dit kan door bijvoorbeeld een wandeling te maken in de natuur. Uit dankbaarheid voor alles wat de zon ons biedt, voert men dan ook de Surya Namaskar uit met de bijbehorende 12 Surya mantra's.
Surya Namaskar
Surya Namaskar bestaat uit Surya (zon) en Namaskar (groeten). Bij deze yoga oefening groeten we de zon en betuigen we ons respect, want de zon geeft ons licht, warmte en energie waardoor al het leven op aarde mogelijk is. Surya Namaskar wordt met name uitgevoerd bij zonsopkomst met het gezicht gericht naar de zon. Iedere Surya Namaskar bestaat uit een aantal yoga asans. Het wordt aangeraden om elke dag (op een lege maag) de Surya Namaskar te doen. Dagelijks uitvoeren van de Surya Namaskar heeft diverse voordelen voor het lichaam en de geest waaronder het versterken van spieren en organen, verbeteren van de bloedcirculatie, een beter werking van het spijsverteringsstelsel, verbetering van je concentratievermogen, en nog veel meer!
Wil jij ook de Surya Namaskar doen tijdens Makar Sankranti? Hieronder vind je een filmpje zodat jij dit zelf thuis ook kan doen. Ga je vaker de Surya Namaskar doen?
Fijne Makar Sankranti!