Ons volgende online HindYou event komt eraan: STORYTELLING RAMAYAN GAME. Op zondagavond 23 april zal dit event vol kennis, spel en gezelligheid plaatsvinden. We gaan de Ramayan op een interactieve wijze behandelen, waarin je zelf je eigen reis door de Ramayan zult maken! Jij komt toch ook? GameNight We gaan de Ramayan op een interactieve wijze behandelen, waarin je zelf je eigen reis door de Ramayan zult maken! Aan de hand van verschillende spellen bespreken we de moderne dilemma’s uit de Ramayan en ontdekken jullie zelf de kennis om met deze dilemma’s om te gaan. Meer informatie over het event volgt snel! Meld je aan via de evenementen registratiepagina met je voor- en achternaam. HindYou events zijn bijeenkomsten voor jongeren (16-35 jaar). Wij zorgen ervoor dat je op een laagdrempelige manier kennis opdoet over het hindoeïsme en in contact komt anderen. Voor jongeren door jongeren is ons motto! Het online event zal gehost worden vanuit Zoom. Geen ervaring met zoom? Op de evenementen pagina leggen we uit waar je zoom kan installeren en hoe je het dient te gebruiken. Namens het team Mijn Hindoeïsme

Op zondagmiddag 11 juni van 14:00 tot 17:00 uur organiseren we ons volgende HindYou event met een zomers tintje, bij Beachclub LaParade in Kijkduin, Den Haag! Ben je er bij? Meld je direct aan! Maak een middag mee vol met kennis en gezelligheid! Daarnaast doen we graag een hapje en drankje samen en is er genoeg ruimte om andere jongeren te leren kennen. Binnenkort maken we bekend wat we op deze dag hebben gepland, dus stay tuned! GRATIS TOEGANG Meld je aan via deze link: https://www.mijnhindoeisme.nl/event-details/summer-social-event/form ️ Adres: Beachclub LaParade, Zuiderstrand 13, 2554ZZ Den Haag We zien je graag op zondag 11 juni! #hindoeïsme#mijnhindoeisme#hindyou#nederland#event#dharma#verrijkjezelf#kennis#spiritualiteit#aum#BeachclubLaParade#feest#gettogether#zomer#summer#jongeren#denhaag#kijkduin

Ayurveda zit vol met praktische tips om een gezonder leven te leiden. Dit is in India al duizenden jaren bekend en wordt ook uitgebreid toegepast. Voorheen was de geneeskunst Ayurveda minder of niet bekend in de westerse wereld, maar komen de meeste westerse landen nu tot het inzicht dat kennis uit de Ayurveda een meerwaarde heeft. In westerse landen wordt de focus meer gelegd op de behandeling van de ziekte en te weinig op de oorzaak van een ziekte. Nu wordt steeds vaker gekeken naar het voorkomen van ziekte (preventie) door bijvoorbeeld veranderingen in leefstijl en voeding. Wetenschappelijk onderzoek naar Ayurveda wordt voornamelijk in India gedaan, maar omdat Ayurveda meerdere onderdelen omvat dan alleen “het medicijn”, is het niet makkelijk om wetenschappelijke onderbouwing aan te tonen. Ondanks de voor en tegenargumenten, heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in 2009 een resolutie aangenomen waarin de ayurveda, door de WHO erkend wordt als wetenschappelijke geneeskunde en dringen zij erop aan deze op te nemen in de nationale gezondheidszorg. Ziek of gezond, de kennis uit de Ayurveda kan iedereen helpen. In dit artikel delen we een aantal praktische tips. Deze aanbevelingen variëren van hoe je het beste kan eten en hoeveel tijd er tussen de maaltijden moet zitten tot dagelijkse meditatie en yoga. Er zijn te veel aanbevelingen die Ayurveda ons meegeeft om dat allemaal in dit artikel te beschrijven, dus beschrijven we hieronder een paar manieren waarop Ayurveda ons adviseert ons leven in te richten. Algemene gebruiken voor jouw fysieke en geestelijke zelf De Ayurveda raadt aan om een aantal gezonde zaken dagelijks te doen door middel van een routine. Door gezonde handelingen te herhalen, blijf je lichamelijk en geestelijk gezond. Jouw gezondheid hangt af van zowel jouw fysieke gezondheid als jouw geestelijke gezondheid. Jouw fysieke gezondheid heeft te maken met het goed onderhouden van jouw lichaam en organen. Jouw geestelijke gezondheid heeft te maken met de rust of onrust die jouw geest ervaart, bijvoorbeeld door stress. De, door Ayurveda bedoelde handelingen, hebben betrekking op hoe je je lichaam moet verzorgen, maar ook op je gedachten en gevoelens. Met name het beheersen van de gedachten en gevoelens, komt in deze gehaaste samenleving goed van pas. Ayurveda geeft een aantal bekende adviezen zoals, elke dag je tanden poetst en je lichaam wassen. Ook raadt Ayurveda aan, dat je jouw natuurlijke neigingen niet moet onderdrukken. Dit houdt in dat indien je moet niezen, hoesten, gapen of boeren, je dit niet moet onderdrukken. Wanneer je deze neigingen over een langere periode vaak onderdrukt, dan kan dit leiden tot verschillende ziekten. Het is ook belangrijk om de aandrang voor het urineren en de ontlasting niet te negeren. Wanneer dit wordt genegeerd, kan het op de langere termijn leiden tot ziekten zoals obstipatie (verstopping). Daarnaast kan ook de omgeving waar je je in begeeft invloed hebben op je gezondheid, bijvoorbeeld een stressvolle werksituatie of een moeilijke thuissituatie. Ook kunnen doorgemaakte trauma’s, verwondingen en emoties meespelen. Deze kunnen de dosha’s in disbalans brengen met ziekte als gevolg. Je dagelijkse leefwijze speelt ook een grote rol op jouw gezondheid. In eerdere artikelen hebben we het gehad over yoga en de daaruit volgende asanas en meditatie. Dit is een van de manieren om een lichamelijke, geestelijke en spirituele gezondheid te creëren. Gebruiken rondom eten Verder wordt vanuit Ayurveda aanbevolen precies genoeg te eten. Ayurveda leert ons niet te veel of te weinig te eten en dit eten op de juiste manier tot je te nemen. De juiste manier volgens Ayurveda is dat je je eten niet te snel opeet, maar dat je op elke hap minimaal 25 keer kauwt. Dit wordt aanbevolen, omdat bij het kauwen de spijsverteringssappen vrijkomen en door vaker op het eten te kauwen, de brei van voedsel kleiner en beter verteerd wordt. Een deel van de vertering van ons eten gebeurt al in de mond. Het wordt aanbevolen dat je pas moet eten als je eetlust hebt en nadat de vorige maaltijd verteerd is (meestal na 3 uren). Het wordt ook aanbevolen om niet vlak voor, tijdens of na het eten te drinken, omdat de spijsverteringssappen die het voedsel verteren door het drinken worden verdund of geheel tegengewerkt. Een concrete richtlijn om dit in de praktijk te brengen is om te drinken tot een half uur voor het eten en weer vanaf een halfuur na het eten. Een andere aanbeveling is om aandacht voor het eten te hebben. Dit houdt praktisch in dat tijdens het eten niet gepraat wordt of dat het kijken van een film of serie tijdens het eten sterk afgeraden wordt. Indien je je volledig concentreert op het eten, help je het lichaam om het eten beter te verteren. Vasten In het hindoeïsme is vasten (vrat) een bekend begrip. Vasten wordt dan meestal niet ingezet om gewicht te verliezen maar vooral voor geestelijke gewin, namelijk door het bereiken van meer focus op het spirituele vlak, verlangens te weerstaan en uit liefde voor God (bhakti). Een veelgebruikt moment om te vasten is Ekadashi. Deze dag keert maandelijks terug op basis van de maankalender. Vanuit de Ayurveda gezien is vasten ook zeer goed voor een gezond lichaam. Termen die tegenwoordig gebruikt worden zoals Intermittent Fasting (Periodiek vasten) zijn erg hip, maar worden al eeuwen gebruikt in de Ayurveda. Het doel van vasten is onder andere om de spijsvertering rust te geven en je lichaam tijd te geven om te herstellen waarna we weer volop energie krijgen. Dat lukt niet als we te vaak en te veel aan het eten zijn. Het vasten heeft invloed op je hormoonhuishouding en normaliseert het insulineniveau waardoor je jouw hongergevoel beter kan beheersen. Daarnaast heeft vasten voordelen op meerdere gezondheidskwalen zoals diabetes type 2, kanker, hart en vaatziekten en verhoogd cholesterol. Tegelijkertijd is de manier van vasten (hoe en wanneer je vast) niet voor iedereen gelijk en zal jouw dosha hier een rol spelen. Bespreek daarom met een ayurvedische arts wat voor jou kan werken. In een recente aflevering van het programma Dokters van de Toekomst op NPO wordt aangetoond dat vasten bij chemotherapie helpt. Bekijk hier de aflevering hier. Gebruiken rondom slaap Een goede nachtrust is belangrijk volgens Ayurveda, aangezien dit de tijd is waarin het lichaam zich herstelt en ontgift. Verder heeft Ayurveda met betrekking tot het slapen ook een aantal bruikbare aanbevelingen. Zorg bijvoorbeeld voor een donkere en rustige slaapomgeving, vermijd daarom schermen (zoals telefoons, laptops en televisies) enige tijd voor het slapen gaan, drink een warm drankje zoals melk of (kamille)thee om te ontspannen en oefen yoga, meditatie of diepe ademhaling om de geest te kalmeren. Ook wordt door Ayurveda aanbevolen niet te eten vlak voor het slapen gaan. Dit betekent dat je de laatste maaltijd uiterlijk 3 uren voor het slapengaan dient te nuttigen. Hoeveel uur slaap je nodig hebt is afhankelijk van je unieke constitutie, leeftijd, levensstijl en en ook de tijd van het jaar en de fysieke en mentale activiteiten die je uitvoert op een dag. In het algemeen wordt ongeveer 7 tot 9 uur slaap per nacht aanbevolen. De beste tijd om te slapen is tussen 22:00 uur 's avonds en 6:00 uur 's ochtends. Dit is de tijd waarin het lichaam gericht is op herstel. Voordat je wakker wordt, wordt er aangeraden direct je tong te schrapen, omdat tijdens de slaap de Ama (onverteerde voedingsresten) uit je keel naar boven op je tong komt. Ayurvedische geneeswijze en massages Ayurvedische medicijnen zijn meestal kruidenpreparaten die zijn ontworpen om specifieke gezondheidsproblemen aan te pakken. Ze moeten worden ingenomen volgens de richtlijnen van een Ayurvedische arts. Massages zijn ook een belangrijk onderdeel van Ayurveda, omdat ze helpen om spanningen te verminderen en het lichaam en de geest te ontspannen. Bij een massage is het belangrijk een massageolie te kiezen die is afgestemd op je dosha. Regelmatig masseren helpt om stress te verminderen en de bloedcirculatie te verbeteren Ben je benieuwd naar jouw dosha en hoe Ayurveda je kan helpen in je leven? Ga op zoek naar een Ayurvedische arts en laat bijvoorbeeld een polsdiagnose doen. Het Ayurvedische consult kan onder een aanvullende verzekering (alternatieve of complementaire zorg) gedekt worden indien de behandelend arts of therapeut lid is van de ANVAG en de zorgverzekeraar de ANVAG erkent als beroepsvereniging. Zie ook deze website voor meer uitleg en vraag het anders na bij jouw zorgverzekeraar. Op deze websites kun je een overzicht vinden van ayurvedische artsen: Ayurvedisch arts (Vaidya) of arts die ook ayurvedische behandelingen geeft. (ayurvedaconsult.nl) Zoek een therapeut (anvag.nl) Ayurvedische arts | Ayurveda Kliniek AGN in Den Haag, Rotterdam, Breda (ayurveda-agn.com) Wij hopen met deze artikelenreeks een introductie te geven in Ayurveda en dat het je helpt om jouw lichaam goed te begrijpen. Wil je meer weten over Ayurveda, dan kun je ook de bovenstaande links raadplegen.

In het laatste artikel van deze reeks over Bhakti gaan we het hebben over de beleving van Bhakti. We hebben eerder de diverse vormen van Bhakti besproken en de verschillen daarin. Ook de beleving van Bhakti (Bhava) kun je op verschillende manieren ervaren. Hier gaan we verder op in en tot slot eindigen we met het belang van Bhakti. Bhakti Bhava Een bekende mantra is AUM Tvameva Mata Cha Pita Tvameva; ‘God U bent mijn moeder, U bent mijn vader.’ Welke band heeft iemand nu met God? Iedereen creëert zijn eigen band met God. Zoals de band met je ouders anders is dan die met je beste vriend, zo ervaart iedereen de band met God anders. Om ons op weg te helpen worden er 5 Bhava’s (vorm van liefde op basis van het type relatie) van Bhakti beschreven. Afhankelijk van je gesteldheid en je emotionele behoefte, kun je jouw Bhakti met een van deze Bhava’s versterken: Santa Bhava Santa Bhava, is een vorm van liefde die Rishi’s (kennisrijke personen) en Sants (heiligen) bezitten om God te bereiken door meditatie en onthechtheid aan de materiële wereld. Dasya Bhava Dasya Bhava, is een vorm van liefde die past bij een dienaar, die al zijn handelingen zal uitvoeren in naam van God. Deze handelingen staan natuurlijk in één lijn met alle kernbeginselen uit het hindoeïsme. Het beste voorbeeld hiervan is Shri Hanuman Ji. Zijn hele leven stond in het teken van het dienen van Shri Rama. Dit maakte hem enorm geliefd bij Shri Rama, die hem zelfs in de relatie gelijkwaardig acht als aan zijn broers. Sakhya Bhava Sakhya Bhava, is een vorm van liefde die gevormd wordt door een bevriende relatie met God. De meest bekende voorbeelden zijn Arjuna en Sudama. Zo een band met God ontwikkelen is niet eenvoudig, omdat in een vriendschapsband de relatie gelijkwaardig is. In de Mahabharata waren Arjuna en Sudama ook echt vrienden van Krishna. Ware vriendschap is tijdloos en kent een bijzonder sterke liefdesband, die zelfs Shri Krishna in relatie tot Sudama heel mooi heeft laten zien. Een kort verhaal over de vriendschap van Krishna en Sudama, kun je in dit filmpje vinden. Vatsalya Bhava Vatsalya Bhava, is een vorm van liefde die we waarnemen zoals bij een moeder en haar kind. Dit hebben Shri Rama en Shri Krishna laten zien bij hun moeders Kausiliya en Yasodha. De liefde wordt aan God gegeven op een wijze waarop men zijn/haar eigen kind de liefde zou geven. Madhura Bhava Madhura Bhava, is een vorm van liefde als we ervaren zoals in een liefdesrelatie met je partner. De Gopis (herdersmeisjes) hadden deze band met Krishna. Iedereen beleeft Bhakti op zijn of haar eigen manier. Als een van deze Bhava's bij jou past, kan het helpen om meer te weten te komen over de genoemde personen, die beschreven zijn bij de genoemde Bhava. Zo kun je jouw Bhakti verder ontwikkelen. Bhakti Sutra en Bhagavad Gita over Bhakti Wellicht is de (Narad) Bhakti Sutra minder bekend. Dit is een vertelling van Narad muni (een wijze goddelijke geleerde, gecreëerd door Brahma). Er wordt binnen verschillende stromingen (ISKCON, Art of Living) uitgebreid gesproken over de Bhakti Sutra omdat deze Sutra een bhakt helpt om zijn/haar bhakti te ontwikkelen. Er bestaan verschillende versies met uiteenlopend commentaar, maar de kern van het verhaal is gelijk. Een van de oudste versies is van Adi Shankaracharya (A.D. 788-820). De Bhakti Sutra beantwoordt uitgebreid diverse vragen over Bhakti, zoals: Wat is Bhakti? Waarom is het pad van Bhakti superieur Methoden waarmee Bhakti uitgeoefend kan worden Kenmerken van een pure devoot (Bhakt) Bereiken van Pure Bhakti In het onderdeel geschriften zullen we uitgebreid stil staan bij de Bhakti Sutra van Narada Muni. Zie hier een volledige vertaalde versie van de Bhakti Sutra. In de Bhagvad Gita beschrijft Krishna aan Arjuna de kracht van bhakti yoga (spreek uit jog, met een g als in ‘good’), naast de andere yoga’s: karma (handelen) yoga en jnana (kennis) yoga. Het pad van bhakti yoga is de meest eenvoudige weg naar God. Men hoeft geen jarenlange puja’s (rituelen) te verrichten, noch enorm veel kennis op doen, maar puur het pad van bhakti te volgen. Dit legt Shri Krishna uit in hoofdstuk 18 van de Bhagvad Gita en belooft ons het volgende: मन्मना भव मद्भक्तो मद्याजी मां नमस्कुरु | मामेवैष्यसि सत्यं ते प्रतिजाने प्रियोऽसि मे || man-mana bhava mad-bhakto mad-yaji mam namaskuru mam evaishyasi satyam te pratijane priyo ‘si me Denk altijd aan mij, wees mij toegewijd, aanbid mij en breng mij eerbetoon. Als je dat doet, kom je zeker naar mij toe. Dit is mijn belofte aan jou, want je bent mij erg dierbaar. Bhagavad Gita Hoofdstuk 18 vers 65 In hoofdstuk 12 legt Shri Krishna het pad van Bhakti beknopt uit en dit hoofdstuk bestaat uit 20 verzen. Klik op de link voor een uitgebreidere uitleg per sloka (vers). We zullen op de pagina Geschriften uitgebreider ingaan op de lessen en kennis uit de Bhagavad Gita. De teksten uit de Bhagvad Gita geven je een handleiding (theoretisch kader). Daarnaast zijn er vele voorbeelden en verhalen in de geschriften van personages die ons laten zien wat de hoogste vorm van bhakti is: Hanuman Ji, Sudama, Sabari Mata, Bhakt Prahlad enzovoorts. De focus ligt niet op het uitvoeren van puja’s en rituelen of geschreven handelingen uitvoeren, maar op je Bhava (beleving) en Bhakti die je hebt bij het uitvoeren van deze handelingen. Op deze manier kun je God ervaren en raken.

Zoals in het vorige artikel (jouw pad van Bhakti) beschreven is, is Bhakti een pad waarbij je op diverse manieren jouw liefde voor God kunt versterken. Vaak wordt dit gedaan tijdens het ochtendgebed, op een bijzondere Hindoefeestdag, of als men naar de mandir (tempel) gaat. Echter, Bhakti kan overal en op elk moment van de dag toegepast worden. In deze huidige, moderne tijd zijn er veel meer mogelijkheden om bezig te zijn met Bhakti, zoals met onze smartphone, tablet en smart-tv. In dit artikel geven wij jou praktische handvatten en delen wij links naar content waarmee je op je eigen manier bezig kunt zijn met Bhakti. In het vorige artikel hebben we de Navdha Bhakti, die Shri Rama in de Ramayana uitlegt, toegelicht. We zullen focussen op een aantal manieren om Bhakti te versterken en delen onze kijk op hoe we vandaag de dag Bhakti kunnen praktiseren. Gezelschap houden met geleerden Hindoes gaan naar de mandir om te luisteren naar een pravachan (lezing) van de pandit. Helaas is gezelschap houden met geleerden (vooral tijdens een lockdown) fysiek niet altijd mogelijk. Gelukkig zijn geleerden over de hele wereld te vinden, vooral in India. Afreizen naar een ander regio of land is niet nodig, want tegenwoordig kun je via YouTube en andere platforms diverse geleerden op het gebied van het hindoeïsme volgen. Op deze manier ben je vanuit huis toch aanwezig bij een geleerde, die jou kennis kan geven over het hindoeïsme, het leven en al jouw vragen over specifieke onderwerpen. Een ander voordeel is dat er vaak Engels wordt gesproken in plaats van Hindi, of dat het ondertiteld wordt. En als je het niet in één keer goed kan volgen, dan kun je altijd nog even terugspoelen! Hieronder vindt je een lijstje van de geleerden die ons inspireren: Sadhguru: YouTube | Podcast via Spotify | Website | Hij legt op een simpele manier hedendaagse vraagstukken uit met zijn kennis uit het hindoeïsme. Swami Mukundananda: YouTube | Podcast via Spotify | Website Hij legt de focus op mindfulness, levenslessen en het ontwikkelingen van meditatie en Bhakti. Zijn kennis baseert hij op diverse heilige geschriften, waaronder de Vedas, Upanishads en de Bhagavad Gita. Gopal Gaur Das: Youtube | Website HIj is een inspirerende spreker verbonden aan de ISKCON die zich concentreert op de betekenis van het leven en de relaties met onze naasten op basis van verhalen. Daarnaast deelt hij via video’s ook de lessen uit de Bhagavad Gita. BK Shivani: Youtube | Website Zij is een lerares in de spirituele beweging van ‘Brahma kumaris’ en deelt kennis en kunde op het gebied van levensvraagstukken. Radhanath Swami: Youtube | Website Hij is aangesloten bij de ISKCON en legt de focus op sociale transformatie, met als uitgangspunt ‘persoonlijke verandering' richting Bhakti Yoga. Vedic Aim: YouTube | Website Deze organisatie geeft middels artikelen en video’s uitleg in het Hindi en legt bekende hindoegeschriften uit. Beluisteren van verhalen en vertellingen (katha) over God Series zijn niet alleen van deze tijd. Al in 1987 werd de wereldberoemde serie van de (Ramanand Sagar) Ramayan door miljoenen mensen bekeken op tv. Aangezien niet in iedere huiskamer een tv stond, gingen mensen bij elkaar op bezoek om de serie te volgen. Wist je dat in mei 2020 (in het begin van de corona crisis) de serie opnieuw op tv kwam en dat het met 77 miljoen kijkers een van de meest bekeken series wereldwijd is? Ben jij iemand die houdt van series en ook geïnteresseerd is in religie en spiritualiteit? Bekijk dan eens een van de nieuwe series over de goden, zoals de Ramayan, Shri Krishna, Shiva en Parvati en Ganesha. Deze zijn in een modern jasje gestoken en het bekijken waard. Ben jij meer een lezer? Dan is het mogelijk om meer informatie te verkrijgen over het hindoeïsme via diverse apps: Bhagavad Gita: Android - iOS Ramayana: Android - iOS Drikpanchang: Android - iOS Het bezingen van God en zijn goede eigenschappen Liederen waarin over God's naam en werk worden bezongen, zoals in bhajans, kirtans, chalisa's en aarties, zorgen ervoor dat je continue bezig bent met het versterken van je bhakti. Luister je graag naar muziek, hou je van zingen en dansen of ben je muzikaal aangelegd? Dan is dit een van de ideale manieren om bezig te zijn met Bhakti. Wist je dat bhajans en kirtans tegenwoordig een moderne vibe hebben? Klik op onderstaande link om de nieuwe bhajan van T-series te luisteren! Voor meer liederen hebben we een aantal speellijsten met moderne bhajans gemaakt. Klik hieronder op de playlist die het beste bij jou past. Moderne Radha Krishna Bhajans Moderne Sita Rama Bhajans Moderne Shiva Bhajans We hebben ook een verzameling van aartis en chalisa's op onze site en een aparte YouTube playlist met verschillende aartis. Speciaal voor de Hanuman Bhakts onder ons delen we een link naar een supersnelle Hanuman Chalisa (met meer dan 45 miljoen views!). Reciteren van mantra’s met een vast geloof Het reciteren van mantra's is ook een middel om Bhakti te ervaren. Dit kun je op een rustgevende en mediterende manier doen, maar ook als je bezig bent of onderweg bent. Mantra's zijn vaak ook onderdeel van een (ochtend)gebed of puja, waarin je ook jouw Bhakti kunt uiten door het verrichten van rituelen. Wil je beginnen met het opzeggen van een mantra, maar weet je niet welke? Kijk dan gerust op de pagina mantra's. Puur karakter en goede karma Naast al het bovengenoemde, is het hebben van een puur karakter, het uitoefenen van goede karma en het continue volgen van de juiste dharma een bijzondere vorm van Bhakti. Deze eigenschappen behoren toe aan een nobel mens. Hiermee wordt o.a. bedoeld iemand die de normen en waarden hanteert, waaronder het verrichten van daan. Daan is niet alleen het doneren in geld of natura (zoals voedsel), maar ook het uitoefenen van sewa (vrijwillige dienst met behulp van jouw fysieke, intellectuele en spirituele kwaliteiten). In de Bhagavad Gita wordt de beste manier van daan beschreven; het geven aan de juiste persoon, op de juiste plaats en tijd, zonder enige tegenprestatie te verwachten. दातव्यमितियद्दानंदीयतेऽनुपकारिणे | देशेकाले च पात्रे च तद्दानंसात्त्विकंस्मृतम् || datavyamitiyaddanamdiyate ‘nupakarine deshekalechapatrechataddanamsattvikamsmritam Vrijgevigheid uit plichtsbesef, waarvoor niets wordt terugverwacht en die plaatsvindt op het juiste moment, op de juiste plaats en aan een waardig persoon, wordt beschouwd als vrijgevigheid in de hoedanigheid goedheid. BhagavadGita, hoofdstuk 17 vers 20 Sewa waarbij je tegelijk jouw Bhakti kunt versterken, hoeft niet moeilijk te zijn. Wees je bewust van je kwaliteiten en hoe je die kunt inzetten om anderen te helpen. Waar ben jij goed in of help je een ander graag? Zo kun je bijvoorbeeld maaltijden verzorgen aan (arme) mensen of bijles/cursus van een vak geven waar je zelf goed in bent. Of zorgen voor een ziek familielid, niet omdat het als plicht gezien wordt (dharma), maar uit pure devotie. Meditatie en yoga dragen bij aan het vormgeven van goede karma en een puur karakter. Ze geven je mentale geest rust en zorgen ook voor een positieve mindset. We hopen dat je hiermee de tools hebt om op verschillende en creatieve manieren met Bhakti bezig te zijn. Onderweg naar school/werk luisterend naar de podcast van Sadhguru? Het kan allemaal 😉. Bhakti kun je alleen of gezamenlijk doen. Satsang betekent letterlijk: gezelschap met de hoogste waarheid/in gezelschap met de wijzen. Dit zie je dan ook veelvuldig terugkomen wanneer men over Bhakti spreekt. Je ziet het in bhajans die gezamenlijk in mandirs worden gezongen, groepen mensen die georganiseerd bijeenkomen om naar een geleerde te luisteren of om onderling kennis uit te wisselen (zoals ook bij onze events). Ook in het reciteren van mantra's in een groep om samen meer kennis te krijgen en geladen te worden met meer positieve energie. In het laatste deel van Bhakti bespreken we onder andere de beleving van Bhakti.

Eerder, in het eerste artikel, is uitgelegd wat Bhakti is, hoe het terug te zien is in relatie tot andere levende wezens en hoe sewa dat bevordert. Het pad van Bhakti kan aan de hand van verschillende methoden, stappen en lessen worden uitgelegd. In dit artikel worden aan de hand van de Ramayana en de Shrimad Bhagavad Mahapurana handvatten gegeven om jouw pad van Bhakti in relatie tot God te bewandelen. Juist in deze tijd van de corona pandemie kun je extra aandacht geven aan deze spirituele groei op individuele basis . Navdha Bhakti De Ramayana is het verhaal (Itihaas) over Shri Rama en Sita Mata. Toen Sita Mata werd gegijzeld door demoon Ravana kwam Shri Rama in zijn zoektocht naar haar verschillende mensen tegen. Een van de personen was Sabari Mata. Zij was een bhakt van Shri Rama en had haar hele leven gewacht om hem te dienen. Zij wist dat hij op een dag zou langskomen en plukte daarom elke dag fruit om aan hem te offeren op de dag dat hij voor haar zou verschijnen. Wanneer die dag eindelijk aanbrak, was zij dolblij. Voordat ze de druiven aan Shri Rama offerde, proefde ze eerst of ze wel zoet genoeg waren voor hem. Lakshman, de broer van Shri Rama, begreep hier niks van. Hierop legde Shri Rama aan hem uit dat God alles wat uit liefde (Bhakti) wordt gegeven, ook met liefde accepteert. Vervolgens deelde Shri Rama de negen stappen naar Bhakti (Navdha Bhakti) met Sabari Mata, maar deze boodschap is ook voor ons: प्रथम भगति संतन्ह कर संगा। दुसरि रति मम कथा प्रसंगा॥ 1. Pratham Bhagati Santan kar sangaa. 2. Doosri rati mam kathaa prasangaa De eerste stap richting Bhakti is door gezelschap te houden met geleerden (Sants). De tweede stap is het beluisteren van verhalen en vertellingen (katha) over God गुरु पद पंकज सेवा तीसरि भगति अमान। चौथि भगति मम गुन गन करइ कपट तजि गान॥ 3. Guru pad pankaj seva, teesri bhakti amaan. 4. Chouthi Bhagati mam gun gaan, karai kapat tajee gaan De derde stap is het dienen (sewa) van lotusvoeten van een Guru zonder ego. De vierde stap is het bezingen van God en zijn goede eigenschappen zonder al zijn goddelijke misleidende spel. मंत्र जाप मम दृढ़ बिस्वासा। पंचम भजन सो बेद प्रकासा॥ 5. Mantra jaap mam dridh Visvaasaa, Pancham, bhajan jo Ved Prakaasaa De vijfde stap, welbekend uit de Veda’s, is het reciteren van mantra’s met een vast geloof. छठ दम सील बिरति बहु करमा। निरत निरंतर सज्जन धरमा॥ 6. Chattha dama seela birati bahu karmaa, nirat nirantara sajjan dharma De zesde stap is het hebben van een puur karakter en het uitoefenen van goede karma, continue volgen van de dharma van een nobel mens. सातवँ सम मोहि मय जग देखा। मोतें संत अधिक करि लेखा॥ 7. Saatvam sam mohi main jag dekhaa, motey sant adhik kar lekhaa De zevende stap is het waarnemen van de wereld als God, en het behandelen van toegewijde heiligen beter dan God zelf. आठवँ जथालाभ संतोषा। सपनेहुं नहिं देखइ परदोषा॥ 8. Aathvam jathaa laabh santoshaa, sapneu nahin, dekhai par doshaa De achtste stap is een bewustzijnsniveau waarin men tevreden is met datgene dat beschikbaar is, en men ziet ook geen fouten van anderen, zelfs niet in dromen. नवम सरल सब सन छलहीना। मम भरोस हिय हरष न दीना॥ 9. Navam saral sab san chhal heena, mam bharos heenya harash na deenaa In de negende stap volgt men een simpel en onschuldig gedrag naar een ieder zonder bedrog of listen. En heeft men een diep vertrouwen om in elke situatie neutraal te reageren, in zowel blije als verdrietige situaties. Navdha Bhakti zijn negen stappen naar Bhakti, waarbij het niet noodzakelijk is de stappen in de gegeven volgorde te volgen. Al door het nemen van één van de negen stappen, wijd je jezelf al aan God en pas je devotie toe in het leven. Bhakt Prahlad In de Shrimad Bhagavatam Purana (VII.5:23-24) wordt onder andere het verhaal van Bhakt Prahlad verteld. Prahlad was de zoon van demonenkoning Hiranyakushupu en erg toegewijd aan Shri Vishnu. Zijn agressieve vader probeerde die toewijding aan God uit zijn hoofd te halen, maar Prahlad bleef trouw aan zijn devotie voor Shri Vishnu. Bhakt Prahlad wordt als één van de meest toegewijde bhakts beschouwd. Hij vertelt aan zijn vader Hiranyakashupu over de negen vormen van bhakti. श्रवणं कीर्तनं विष्णो: स्मरणं पादसेवनम् । अर्चनं वन्दनं दास्यं सख्यमात्मनिवेदनम् ॥ इति पुंसार्पिता विष्णौ भक्तिश्चेन्नवलक्षणा । क्रियेत भगवत्यद्धा तन्मन्येऽधीतमुत्तमम् ॥ Sravanam keerthanam vishnoh smaranam paadasevanam Archanam vandanam daasyam sakhyam aatmanivedanam Ithi pumsaarpithavishnau bhakthischet nava lakshana Kriyathe bhagavathyadhyaatmanye adheethamuttamam 'Luisteren (sravan), zingen (kirtan), herinneren van Vishnu (smaran), aandacht besteden aan de voeten (paadasevenam), het brengen van offers (archanam) en gebeden (vandanam) , een dienaar worden (daasyam), een vriend zijn (sakhyam) en je ziel en zaligheid overgeven aan hem (aathma nivedan). Deze negen vormen worden aanschouwd als pure devotie die een bhakt zal toewijden aan Vishnu. Dat alles beschouw ik als het toppunt van de kennis dat men kan leren (van geleerden). De kern van deze boodschap is hetzelfde als die van de Ramayana. Activiteiten als zingen, samen komen, offers brengen en dergelijke brengt men dichter bij het goddelijke, maar ook bij henzelf. In onderstaande video van Hare Krsna TV (ISKCON) wordt nog eens uitgelegd wat deze negen vormen van Bhakti voor Vishnu betekenen: Pas je deze stappen naar Bhakti toe in jouw dagelijks leven? Denk je dat het toepassen van één of meer van deze stappen of vormen op het pad van Bhakti kan bijdragen aan het welzijn van je geest? Wellicht kun je proberen om één van de stappen toe te passen en te ondervinden wat het voor jou betekent. In het volgende artikel zullen we voorbeelden geven hoe we anno nu Bhakti in de moderne wereld kunnen praktiseren.

In de aankomende serie artikelen over fundamenten behandelen we het onderwerp Bhakti. Bhakti is liefde voor God en komt terug in verschillende geschriften. Bijvoorbeeld de Bhakti van Shri Hanuman in de Ramayana of de Bhakti van Bhakt Prahlad. Je zult antwoorden krijgen op de volgende vragen: Wat is Bhakti? Hoe belangrijk is Bhakti binnen het hindoeïsme en hoe zien we dat terug in het dagelijks leven? Zijn er verschillende vormen van Bhakti? Hoe ontwikkel je Bhakti? Bhakti in de geschriften Bhakti is een belangrijk onderdeel in het hindoeïsme. De liefde en devotie die een bhakt (persoon met liefde voor God) ervaart, is zo bijzonder dat de Nederlandse vertaling ‘devoot’ niet voldoende is om dit begrip te omvatten. Letterlijk genomen kan bhakti vertaald worden als liefde, devotie, overgave, loyaliteit, eerbied of toewijding naar het Goddelijke. Dit kan een vormloze God zijn, maar veelal en gebruikelijker is deze liefde gericht naar een van de devi's zoals Durga Mata of Laksmi mata en devta’s zoals Shri Vishnu, Shiva Bhagvan of Shri Hanuman. Er zijn vele voorbeelden in geschriften die de kracht van bhakti beschrijven in de band tussen bhakt (devoot) en Bhagvan (God) en zelfs dat Bhagvan ook gebonden is aan de liefde van zijn bhakt’s. De volgende slokha (vers) komt uit een van de oudste geschriften, de Shvetashvatara Upanishad (1000 jaar v. Chr) en hierin wordt Bhakti genoemd: यस्य देवे परा भक्तिः यथा देवे तथा गुरौ । तस्यैते कथिता ह्यर्थाः प्रकाशन्ते महात्मनः ॥ Hij die de hoogste Bhakti van God ervaart, Net als zijn God, zo ook voor zijn Guru, Aan hem, die een hoge vorm van intellect heeft, Zullen deze leringen tot verlichting leiden. — Shvetashvatara Upanishad 6.23 Bhakti komt in het hindoeïsme terug in verschillende geschriften. Zo wordt in de Ramayana beschreven hoe Shri Rama aan Sabari Mata de negen stappen van Bhakti Yoga (Navda Bhakti) vertelt. Shri Hanuman is een van de meest geroemde bhakts van Shri Rama. Maar ook Prahlad wordt niet voor niks Bhakt Prahlad genoemd. Zijn devotie tot Shri Hari (Shri Vishnu) kenmerkt het geloof en de toewijding tot God als een echte bhakt. Voorwaardelijke en onvoorwaardelijke Bhakti Bhakti wordt vaak in twee vormen verdeeld: Apara bhakti en Para bhakti. Apara bhakti is een vorm van devotie gericht op het goddelijke, maar met het oog op het eigen belang. Door het uitvoeren van rituelen en ceremonies in aanbidding tot het goddelijke, verwachten we graag iets positiefs terug. Van nature richt men zich vaak tot God wanneer men in moeilijkheden zit of bepaalde verlangens vervuld wil hebben Para bhakti is een vorm van universele liefde, waarin geen tegenverwachting geschept wordt. Deze Para (pure vorm van Bhakti) is onvoorwaardelijk, universeel en puur. Een liefde voor God waarin geen enkele tegenprestatie of eigen belang meespeelt. Op het pad van Bhakti (Bhakti marga), bidt men niet tot God voor rijkdom, welvaart of bescherming en geluk, maar bidt men uit liefde voor God. Devotie staat centraal. Met die mindset en gelukzaligheid bereikt men God. Volgens de bhakti-traditie ligt de hoogste spirituele vervulling in de perfectie van de liefde voor de persoonlijke God (Bhagvan) en het toegewijd mogen dienen van God in liefdevolle overgave. Voor de ware bhakt ligt hierin de betekenis van het begrip bevrijding, Moksha. Sewa bevordert Bhakti Bhakti begint bij jezelf en je medemens. Verschillende geschriften geven aan dat het goddelijke aanwezig is in iedereen. Een bhakt ziet het goddelijke in alles en iedereen. Daarom zegt Shri Krishna in de Bhagavad Gita (Hoofdstuk 12, Bhakti Yoga): Een echte Bhakt behandelt vriend en vijand gelijk en is vriendelijk en medelevend voor alle levende wezens. Daarom is Bhakti niet alleen een ontwikkeling van liefde richting God, maar ook tot elke medemens. Sewa betekent vrijwillig dienstbaar opstellen zonder daarvoor iets terug te verwachten. Door het verrichten van sewa ontwikkel je ook deze onvoorwaardelijke liefde. Daarom is vrijwilligerswerk een belangrijk onderdeel binnen het hindoeïsme; het helpen van daklozen, het verrichten van ouderenzorg, doneren aan goede doelen en bijbrengen van kennis aan je medemens zijn hier enkele voorbeelden van. Bhakti yoga kan gezien worden als een vorm van zelfrealisatie en spirituele realisatie door de connectie met je hart verder te ontwikkelen en pure liefde toe te laten. Bekijk de onderstaande animatievideo ook om beter de kern van Bhakti te begrijpen. Herken je in jouw relatie tot het Goddelijke de twee vormen van Bhakti? En is dat anders in de corona periode, een tijd van meer onzekerheid en eenzaamheid? Welke sewa helpt jou op je spirituele Bhakti-marga? In het volgende artikel zullen we jouw pad van Bhakti bespreken en hoe vanuit de Ramayana daar handvaten voor gegeven wordt.

In dit artikel bespreken we een aantal voorbeelden of passages uit de Ramayana en Bhagavad Gita ter lering over Dharma. Ramayana (hogere en lagere dharma) In de Ramayana wordt Dharma meerdere keren als hoofdthema gebruikt als basis van ons handelen. Toen koning Dasrath zijn geliefde zoon vanwege zijn belofte naar het bos moest sturen, deed hij dit omwille van het volgen van de Dharma. Hiermee wordt geïllustreerd dat het zijn hoogste Dharma was om een gegeven woord (belofte) niet te verbreken en dat deze zelfs met pijn in het hart gevolgd dient te worden. Het spreekt voor zich dat deze normen en waarden in onze hedendaagse samenleving al aanwezig zijn, maar het kiezen van de juiste handelingen in lijn van de Dharma is niet altijd even makkelijk. In de Ramayana zijn hier talloze voorbeelden van. Shri Rama besloot, ondanks zijn liefde voor Sita Mata, haar te verbannen om de vrede en het recht in zijn rijk te bewaken. Onder de burgers was er namelijk onvoldoende bewijs dat Sita Mata rein was gebleven na haar gijzeling en gevangenschap bij demoon Ravana. Desondanks wist Shri Rama zeker dat Sita Mata de puurheid zelve was. Het was zijn Dharma, en daarmee zijn hoogste taak, om het koninkrijk in vrede te houden. Dit stond boven zijn Dharma naar zijn familie toe en dus nam hij het besluit om haar te verbannen. Men kan een oneindige discussie voeren op basis van de kennis die wij bezitten of dit de juist keuze is of niet. Voor ons zou dat een Dharma Sankat zijn: een situatie waarin het voor ons onduidelijk is wat de juiste keuze is op het pad van Dharma. We zijn snel geneigd om een situatie in onze eigen voordeel te interpreteren en om ons zodoende uit de situatie te praten. Zo zal een dief kunnen zeggen dat hij moet stelen, omdat hij anders niet kan overleven en zal een fraudeur zeggen dat de rijken en/of de overheid onrechtmatig zijn. Echter, dit handelen is juist niet gebaseerd op Dharma, maar op basis van een eenzijdige interpretatie van de situatie, waarop vervolgens een bepaalde actie/handeling wordt genomen. Objectief gezien zijn dit acties op basis van adharma (stelen is onjuist, frauderen is onjuist). Wij stellen continue de kritische vraag, maar Shri Rama of Shri Krishna volbrachten hun handelingen op basis van Dharma. Houdt er rekening mee dat wij niet altijd in staat zijn om de juiste kennis te hebben om deze vragen goed te kunnen beantwoorden. Dit neemt niet weg dat de vraag gesteld mag worden en een dialoog te voeren waarmee nieuwe inzichten en kennis verkregen worden. In dit filmpje wordt een vraag gesteld aan een geleerde: wat is Dharma Sankat en hoe kunnen we daarmee om gaan? Bhagvad Gita In de Bhagavad Gita verkeert Arjuna ook in Dharma Sankat. Hij twijfelde of hij wel de juiste keuze maakte om tegen zijn dierbare familie te vechten. De Bhagavad Gita begint de eerste vers met het eerste woord: “Dharmakshetre” (het slagveld van de Dharma). Shri Krishna legt Arjuna uit wat Dharma is. Dharma beschermt diegene, die de Dharma beschermt. Een van de meest bekende verzen van Shri Krishna, namelijk die van zijn incarnaties op aarde, bevat ook Dharma. Alleen wanneer de Dharma op aarde in onbalans is, dan zal ik op aarde incarneren om de balans van de Dharma te herstellen. Zo belangrijk is Dharma voor de balans van de mensheid en het universum. Hoofdstuk 4, vers 7: यदा यदा हि धर्मस्य ग्लानिर्भवति भारत | अभ्युत्थानमधर्मस्य तदात्मानं सृजाम्यहम् || yada yada hi dharmasya glanir bhavati bharata abhyutthanam adharmasya tadatmanam srijamyaham Wanneer er een daling van gerechtigheid (Dharma) is en een stijging van ongerechtigdheid (adharma), in die tijd zal ikzelf manifesteren op aarde, O Arjun. Bhagavad Gita 4.7 Shri Krishna antwoordt dat zijn Dharma niet in de boeken staat, maar dat naast de informatie over Dharma die wel in de boeken staat, elke persoon een eigen svadharma heeft. Deze wijze uitspraak moeten we niet te makkelijk tot ons nemen, maar vooral bekijken in het kader van de eerdere uitleg in het vorige artikel: Dharma wordt gevormd op basis van Varnas, Asramas, Gunas en Svadharma. Wat de juiste keuze is in Dharma Sankat, bepaalt iedereen voor zichzelf door goed te luisteren naar zijn Dharma vanuit zijn ziel en zonder onwetendheid, slechte bedoelingen en andere negatieve invloeden. Door het verkrijgen van kennis over Dharma kan men de juiste keuze voor zichzelf maken. Het in stand houden van Dharma en het nakomen van onze verantwoordelijkheden, kan leiden tot verdriet en pijn. Echter, daar moeten wij niet angstig van worden, zoals Arjuna dat eerst wel voelde. Welke lessen trek jij uit deze delen van de Ramayana en Bhagavad Gita? Wat was voor jou een Dharma Sankat moment? En als je erop terugkijkt, heb je zo goed mogelijk vanuit jouw Dharma gehandeld of maakte de situatie het moeilijk voor jou om dat te kunnen? Hoe kun je dat voor jezelf verbeteren indien je weer in een Dharma Sankat terecht komt? Hiermee sluiten we het onderdeel Dharma af. Er valt nog veel te vertellen over Dharma en dat zal vast nog aan bod komen in onze moderne hindoeïsme artikelen. Het volgende onderwerp onder onze fundamenten is Bhakti.

In ons vorige artikel hebben we het gehad over God = 1. Brahma (spreek uit, Brahm-me) is de hoogste universele realiteit in het universum. De reden van het bestaan en de absolute waarheid (Tat Sat). Maar wat is de relatie tot onze ziel? Jivatma & Paramatma Verschillende scholen/stromingen binnen het hindoeïsme hebben hun eigen visie op hoe God en de ziel verbonden zijn. In een ander artikel lees je uitgebreid over de verschillende scholen. Een interessant verschil komt naar voren in de bekende Vedanta stroming. De Vedanta erkent de Vedas als meest belangrijke bron van kennis. De Advaita Vedanta is een van de subscholen/aftakkingen en staat voor non-dualisme. Zij leren dat God overal is en dus ook in de ziel. De Ziel is een deel van de goddelijke energie en diezelfde goddelijke energie in Vishnu, Shiva of Devi zit dus ook in ieders ziel. De andere subschool/aftakking is Dvaita Vedanta en staat voor dualisme. Zij leren dat er een duidelijk verschil is tussen de Goddelijke Ziel (Paramatma) en de ziel (jivatma). Ondanks deze verschillen is men het in de Vedanta tradatie er over eens dat zowel de Goddelijke ziel als de menselijke ziel onsterfelijk is. Hoewel het lichaam en het leven een begin en een einde kent, kent de ziel dat niet en blijft deze eeuwig bestaan in het oneindige universum. न जायते म्रियते वा कदाचि नायं भूत्वा भविता वा न भूय: | अजो नित्य: शाश्वतोऽयं पुराणो न हन्यते हन्यमाने शरीरे || na jayate mriyate va kadachin, nayam bhutva bhavita va na bhuyah ajo nityah shashvato yam purano, na hanyate hanyamane sharire De ziel kent geboorte noch dood. En eenmaal zijnde, houdt ze nimmer op te zijn. Ze is ongeboren, eeuwig, immer-zijnd, onsterfelijk en oorspronkelijk. Ze wordt niet gedood wanneer het lichaam wordt gedood. Bhagavad Gita Hoofdstuk 2 vers 20 Mijn ziel Wat de ziel precies is, dat is niet zo eenvoudig uit te leggen. Met de kennis dat de ziel eeuwig bestaat, kunnen we makkelijker uitsluiten wat de ziel dan niet is. De ziel is dus niet (een deel van) het lichaam, want het lichaam vergaat. Als we delen van het lichaam verliezen, dan blijft de zien intact. De ziel is niet onze gedachten of emoties, want ook deze zijn tijdelijk. De ziel is datgene dat achter al deze gevoelens en activiteiten in ons lichaam zit: de bron van krachtige Goddelijke energie. De ziel zit in elk wezen. Als we in iedereen deze goddelijke energie zien, dan kunnen we ook beter accepteren dat de hele wereld (inclusief het dierenrijk) één familie is: Vasudhaiva Kutumbakam (Maha Upanishad VI.71-73). We zijn niet alleen 1 land, 1 geloof, 1 familie, of 1 groep. Als we Namaste zeggen, groeten we vanuit onze ziel respectvol de ander ziel. Alle materiële zaken (mijn telefoon, mijn auto, etc.) en alle relaties (familie, vrienden, collega's, etc.) zijn maar tijdelijk. De ziel leeft eeuwig voort. De verbindingen tussen zielen zijn er dus ook voor altijd. Zolang je dit naleeft, is de basis (fundament) aanwezig om een ieder, vriend danwel vijand, met hetzelfde respect te bejegenen. Als de ziel eeuwig is, hoe is dat dan gelinkt aan reïncarnatie? En wat is ons doel in dit leven als we steeds reïncarneren?  In het volgende artikel daarover meer.

Eerder hebben we het gehad over God = 1, de Ziel & God. In dit artikel over reïncarnatie en moksha kun je inzicht krijgen in het doel van het leven. Wat is reïncarnatie? Waarom is reïncarnatie binnen het hindoeïsme een onderdeel van leven en dood (samsara)? En wat houdt verlossing (Moksha) van reïncarnatie in? Reïncarnatie en hindoeïsme meer dan godsdienst Reïncarnatie (पुनर्जन्मन्, punarjanman) is een onderdeel binnen het hindoeïsme dat soms lastig uit te leggen is aan anderen. Dit fenomeen komt namelijk niet direct terug in het Christendom of de Islam. Wat is reïncarnatie nu precies? Reïncarnatie is een onderdeel van een veel groter uitgewerkt concept over het leven, de zin van het leven en de gedachte over het universum. In het hindoeïsme waarvan de kennis duizenden jaren oud is, wordt uitgebreid geschreven over het ontstaan van de aarde (Big Bang), de werking van het universum, de zon en planeten en de relaties van mens, dier en planten. In de Bhagavad Gita verteld Shri Krishna over de connectie tussen leven en dood, reïncarnatie en de onsterfelijke ziel: वासांसि जीर्णानि यथा विहाय नवानि गृह्णाति नरोऽपराणि | तथा शरीराणि विहाय जीर्णा न्यन्यानि संयाति नवानि देही || vasansi jirnani yatha vihaya navani grihnati naro parani tatha sharirani vihaya jirnanya nyani sanyati navani dehi Zoals men nieuwe kleren aantrekt en de oude opgeeft, zo aanvaardt de ziel nieuwe materiële lichamen en geeft ze de oude en nutteloze op. Bhagavad Gita Hoofdstuk 2 vers 22 De reis van de ziel Het stoffelijke lichaam kunnen we beschouwen als een tijdelijk omhulsel, wat een aantal jaren zijn functie vervult om daarna te eindigen en één te worden met de natuur. De ziel daarentegen is onsterfelijk en zal na het leven weer een volgende stap maken in een ander stoffelijk lichaam. Deze volgende stap kan alle mogelijkheden omvatten, uiteenlopend van een mens (hoogste stoffelijke vorm) tot een dier of een plant (lagere stoffelijke vormen). Op basis van jouw karma zal bepaald worden of je in de volgende stap een beter of slechter leven ontvangt. In het maken van deze ‘levensstappen’ reïncarneert een ziel. Reïncarnatie is de wedergeboorte van de ziel in een nieuwe stoffelijke vorm. Voorbij hemel (Swarak) en hel (Narak) De oudste Vedische teksten schrijven dat er na de dood ook een afterlife is (hemel of hel), gebaseerd op karma’s. In latere teksten (Mahabharata en Devi Bhagavat Purana) wordt aangegeven dat in verhouding tot een ieders karma men een tijdelijke periode in deze hemel of hel zal verblijven om vervolgens weer terug te keren in de samsara (levenscirkel van leven en dood) zal terugkeren. Deze hemelse of helse plek is tijdelijk en wezenlijk iets anders dan wanneer men echt verlossing (mukti) bereikt. Verlossing Betekent reïncarnatie dat de ziel eeuwig op deze manier door gaat of komt hier ook een eind aan? Het hindoeïsme beschrijft het pad van de ziel als een reis terug naar de Eeuwige Ziel. Wanneer men zich kan onthechten van materiële zaken in de wereld (bijv. huis, auto, geld etc.) en zich focust op spirituele zaken (bijv. meditatie, (bhakti)yoga, het luisteren van religieuze liederen of -toespraken etc.), dan kan men zich steeds meer verlossen van de samsara. Hij of zij kan dan steeds dichter bij God komen. Je kunt je voorstellen dat dit niet in 1 leven gebeurt, maar door middel van reïncarnatie in meerdere levens, kun je steeds dichterbij jouw einddoel komen. Eenmaal verlost van de samsara zal de Ziel één worden met Paramathma. Wanneer de ziel verlossing bereikt, wordt dit moksha, mukti of nirvana genoemd. De heilige geschriften beschrijven dit als het ultieme doel van het leven: Verlos je ziel van de samsara en wordt 1 met God. Tot slot, hiermee eindigen we het eerste deel van de fundamenten. Het volgende onderwerp dat we in de fundamenten zullen behandelen is Dharma.